W dniu 1 stycznia 2019 roku weszła w życie zainicjowana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę nowelizacja Ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej. Dzięki nowym przepisom poszerzył się znacznie katalog osób mogących skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej – obecnie ze świadczenia skorzystać może każdy, kto zadeklaruje, że nie jest w stanie ponieść kosztów pomocy odpłatnej. Z uwagi na fakt, że problem tzw. wykluczenia prawnego dotyczy bardzo wielu obywateli, sprawa ta ma wielkie znaczenie społeczne. Dlatego Prezydent Andrzej Duda zwrócił się do Państwa jako przedstawicieli mediów lokalnych, będących najbliżej obywatela, z prośbą o wsparcie w propagowaniu informacji o wprowadzonych zmianach.
Wyrażając nadzieję, że zechcą Państwo włączyć się w promowanie systemu nieodpłatnej pomocy prawnej i obywatelskiej, w załączniku przesyłamy informację prasową oraz inne materiały do wykorzystania przez Państwa redakcje. Prosimy jednocześnie by w miarę możliwości umieszczali Państwo w swoich mediach informację o miejscach i godzinach w jakich można skorzystać z nieodpłatnych porad prawnych i obywatelskich w Państwa gminach i powiatach.
Więcej szczegółów mogących posłużyć do upowszechniania informacji o możliwości skorzystania z systemu nieodpłatnej pomocy prawnej znajdą Państwo pod adresem: http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/art,1273,pomoc-bliska-tobie-nieodplatna-pomoc-prawna.html.
W razie jakichkolwiek pytań pozostaje do Państwa dyspozycji.
Z poważaniem
Tomasz Kulikowski
Dyrektor
Biuro Interwencyjnej Pomocy Prawnej
Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Warszawa, dn. 19.02.2019 r.
Informacja prasowa
Będzie łatwiej o nieodpłatną pomoc prawną.
Pomoc bliska Tobie.
1 stycznia 2019 roku weszła w życie ustawa zmieniająca dotychczasowe zasady działania nieodpłatnej pomocy prawnej. Dzięki nowym przepisom, wprowadzonym z inicjatywy Prezydenta RP, z tego rodzaju świadczenia skorzystać może każdy, kto zadeklaruje, że nie jest w stanie ponieść kosztów pomocy odpłatnej. Ale to nie jedyna nowość. Ustawa wprowadza także między innymi możliwość skorzystania z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Kto i w jaki sposób może skorzystać z nowych zasad?
Katalog otwarty na zaufanie
Nowelizacja ustawy, o której mowa, nie tylko zmienia zasady organizowania nieodpłatnej pomocy prawnej, ale właściwie buduje ten system zupełnie od nowa. Przede wszystkim otwiera się, ograniczony dotąd, katalog osób uprawnionych do korzystania z jej benefitów. Nieodpłatna pomoc prawna oraz poradnictwo obywatelskie są dostępne dla każdego, kto złoży oświadczenie, że nie może pozwolić sobie na skorzystanie z pomocy odpłatnej. Warto podkreślić, że do takiej deklaracji nie trzeba dołączać żadnych zaświadczeń urzędowych, ani innych dokumentów. System opiera się na zaufaniu państwa do obywatela.
Dobry plan, czyli poradnictwo obywatelskie
Nowością w ustawie jest również instytucja „poradnictwa obywatelskiego”. Polega ono na udzieleniu wsparcia poprzez przygotowanie planu rozwiązania problemu, z jakim zgłasza się osoba potrzebująca – np. wyjścia z zadłużenia kredytowego. Doradca poinformuje interesanta o przysługujących mu uprawnieniach oraz o spoczywających na nim obowiązkach i udzieli pomocy w samodzielnym rozwiązaniu problemu, w tym w realizacji przygotowanego wspólnie planu. Sprawy, z którymi zgłaszają się obywatele często wymagają współpracy trwającej dłużej niż tylko jedno spotkanie. Niekiedy sama pomoc w postaci wyjaśnienia przepisów i napisania pisma jest niewystarczająca. Konieczne wówczas jest opracowanie całego planu wyjścia z trudnej sytuacji – skomplikowanej nie tylko z powodu problemów prawnych. Nowa ustawa wprowadza taką możliwość.
Pomoc na wyciągnięcie ręki
Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub poradnictwa obywatelskiego odbywa się w punktach wyznaczonych przez powiaty, według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty. Istnieje możliwość skorzystania z pomocy poza kolejnością, jeżeli uzasadniają to ważne powody. Bardzo ważnym aspektem nowej ustawy jest nałożenie na starostę obowiązku sporządzania i aktualizowania listy instytucji, które świadczą nieodpłatne poradnictwo rodzinne, psychologiczne, pedagogiczne, z zakresu pomocy społecznej, w sprawie rozwiązywania problemów alkoholowych i innych uzależnień, w sprawie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w ramach interwencji kryzysowej, dla bezrobotnych, dla osób pokrzywdzonych przestępstwem, a także z zakresu praw konsumentów, praw dziecka, praw pacjenta, ubezpieczeń społecznych, prawa pracy, prawa podatkowego, dla osób w sporze z podmiotami rynku finansowego i inne. Aby usługi świadczone w ramach poradnictwa były możliwie najlepiej dostosowane do potrzeb mieszkańców poszczególnych gmin, ustawa daje możliwość zawierania porozumień pomiędzy powiatami i gminami, w których określone mogą być szczegółowe zasady oraz zakres pomocy świadczonej na danym terenie.
Nieodpłatna, ale nie bezpłatna, czyli kto za to zapłaci?
Nieodpłatnej pomocy prawnej udziela osobiście adwokat lub radca prawny, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, z ich upoważnienia, aplikant adwokacki lub aplikant radcowski. Pomoc zostaje udzielona potrzebującemu nieodpłatnie, co nie oznacza, że osoba ją świadcząca nie jest wynagradzana. Usługa świadczona jest przez profesjonalistów na podstawie umowy zawartej
z powiatem. Jest ona finansowana z budżetu państwa z części będącej w dyspozycji wojewodów, poprzez udzielanie dotacji celowej powiatom. Wysokość takiej dotacji, jest ustalana corocznie przez Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budżetu w trybie
i terminach określonych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Wspólne zaangażowanie
W Polsce wciąż bardzo wielu obywateli nie ma dostępu do podstawowej pomocy, umożliwiającej rozwiązanie pojawiających się w ich życiu problemów prawnych, ponieważ nie stać ich na odpłatną pomoc. Zaangażowanie urzędników, organizacji pozarządowych, adwokatów, radców prawnych
w propagowanie idei i upowszechnianie informacji o możliwości skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej jest kluczowe dla możliwość wyjścia z trudnej sytuacji. Nierzadko, bowiem, to właśnie brak informacji o możliwościach skorzystania z fachowego wsparcia przyczynia się do podejmowania błędnych decyzji i pogorszenia sytuacji danej osoby. Dlatego prawidłowe działanie systemu pomocy prawnej oraz poradnictwa obywatelskiego zależy przede wszystkim od zaangażowania i dobrej woli włodarzy gmin i powiatów. Bardzo ważne jest informowanie wszystkich mieszkańców o możliwości korzystania z pomocy oferowanej przez państwo.
Wersja elektroniczna gazety
