29 czerwca 2020 roku minęła 1. rocznica otwarcia Izby Pamięci Ziemi Lututowskiej. Wspólnym wysiłkiem, niemałym nakładem kosztów i wielką determinacją wielu zaangażowanych osób udało się zagospodarować jedną z wież kościelnych, której półpiętra posłużyły do udostępnienia zwiedzającym eksponatów, dokumentów i publikacji dotyczących historii Lututowa i okolic.
Dzień odpustu parafialnego i imienin patronów lututowskiej świątyni Apostołów Św. Piotra i Pawła był wyjątkowym i uroczystym dniem. 50. rocznica śmierci ostatniego wikariusza parafii lututowskiej przed wybuchem II wojny światowej ks. mjr Szczepana Walkowskiego była okazją do uroczystego otwarcia Izby Pamięci Ziemi Lututowskiej. W odświętnym ceremoniale uczestniczyło wielu gości poczynając od Biskupa pomocniczego Diecezji Kaliskiej Łukasza Buzuna, Jej Ekscelencji Ana Maria Ramírez – Ambasador Republiki Argentyńskiej w Polsce i na Litwie, Polonii argentyńskiej, którą reprezentowali Państwo Elsa Sztaba i Kazimierz Rutz – wychowankowie ks. Walkowskiego z Buenos Aires, władz Lututowa, powiatu wieruszowskiego, przedstawicieli urzędów wojewódzkich, parlamentarzystów, Rodziny księdza Walkowskiego, samorządowców, mieszkańców Lututowa i gminy Lututów, duchowieństwa, grupy rekonstrukcyjnej, strażaków, dziennikarzy oraz rzeszy wspaniałej lututowskiej młodzieży przystępującej do sakramentu bierzmowania. Uroczystość ta została objęta Patronatem Honorowym Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka, a listy gratulacyjne skierowali m.in. Premier RP Mateusz Morawiecki i Konsul Ambasady RP w Buenos Aires Pan Michał Świetlik.
W okresie upływającego roku wieża została udostępniona zwiedzającym. Wśród mieszkańców Lututowa powstaje godne pochwały działanie. Polega ono na tym, że odwiedzający swą rodzinę lub znajomych w Lututowie zapraszani są do zwiedzania wieży i Izby Pamięci Ziemi Lututowskiej. Wynika z tego, że wieża, kościół i izby pamiątkowe ulokowane w wieży stają się atrakcją Lututowa. A jest się czym pochwalić, jak powiedział nam proboszcz częstotliwość odwiedzin ku jego zaskoczeniu jest duża.
Niemniej jednak proboszcz wyraził opinie, że chętnie zaproponowałby współpracę młodzieży z lututowskich szkół, nie wykluczone, że oddałby im pod opiekę i patronat nad obiektem. W zamyśle jest również utworzenie galerii widokowej ok 30 m2 odpowiednio zabezpieczonej barierkami na poziomie sklepienia kościoła przy wejściu z wieży, co dałoby możliwość widoku na unikatowe sklepienie kościoła od góry a jednocześnie byłoby miejscem, w którym można byłoby przeprowadzać grupowe pogadanki, rozmowy na temat historii Lututowa i okolic. Żywimy nadzieję, że w tym kierunku pójdą podjęte działania. Wkrótce muzeum powiększy się o nową ekspozycję, nowe eksponaty i opracowania.
Nasza rozmowa w dniu 3 sierpnia br. na plebanii w Lututowie z proboszczem parafii ks. kan. Waldemarem Gruszką a wcześniej w urzędzie miasta z Burmistrzem Lututowa Markiem Pikułą i Przewodniczącym Rady Miejskiej w Lututowie Markiem Zgadzajem była asumptem do poznania zamysłu powstania w wieży kościelnej miejskiego muzeum.
Ktoś miał pomysł i ochotę na działanie. Koncepcja jest bardzo ważna ale liczy się również kto i jak ją wykona, jak również kto będzie nadzorował prace.
Z myślą zagospodarowania wieży kościelnej pod koniec 2017 roku zgłosił się do proboszcza przewodniczący Rady Parafialnej Pan Marek Zgadzaj. Projektodawca spotkał się z entuzjazmem proboszcza, rady parafialnej, ówczesnego wójta i osób zainteresowanych.
Schody, które były w wieży, gdzie obecnie mieści się muzeum były nadgryzione zębem czasu. Podesty były na tyle spróchniałe, że strach było po nich wchodzić, wymagały gruntownego remontu aby bezpieczne można było dostać się do dzwonów. Dzwony były już remontowane, stuletnie schody niestety nie. Brakowało możliwości bieżącej konserwacji dzwonów, dlatego komunikacja musiała być odnowiona. Schody musiały być wyremontowane, elementy powymieniane, odnowione. Oczywiście przed remontem wymagało to zaprojektowania tych prac. Środki na zagospodarowanie wieży pozyskano z Lokalnej Grupy Działania „Między Prosną a Wartą”. Okazało się, że LGD prowadzi nabór wniosków do realizacji lokalnych przedsięwzięć. Ten innowacyjny projekt został pozytywnie zweryfikowany, ponieważ w okolicy na terenie naszego powiatu nie istnieje żadna tego typu ekspozycja. Ks. proboszcz Waldemar Gruszka w dniu 26.10.2018 r. podpisał umowę pozwalającą na uzyskanie grantu w wysokości 43 245,00 zł. Fundusze te wraz z wkładem własnym w wysokości 2 453,37 zł. pozwoliły m.in. na zakup witryn i gablot, w których umieszczone są eksponaty.
Poprzez realizacje tego projektu pn. Izba Pamięci Ziemi Lututowskiej mieszkańcy i turyści mogą zapoznać się z historią, kulturą i tradycją ziemi lututowskiej, a także mają możliwość zobaczenia niespotykanej konstrukcji sklepienia kościoła oraz z podestu dzwonnicy podziwiania pięknych widoków. Przy wsparciu wójta gminy Marka Pikuły, który zapewnił surowiec na schody doprowadzono do zwieńczenia sukcesem remontu czyli wymiany schodów prowadzących na dzwonnicę.
Wejście jest bezpieczne, stabilne, schody są zrobione z dobrego drewna co umożliwia niezagrożone z nich korzystanie. Zostały odrestaurowane i do dzwonów można wchodzić bez najmniejszej obawy. Fachowe wykonanie schodów, które pięknie wyeksponowało półpiętra, umocniło Pana Marka Zgadzaja w zamyśle wykorzystania ich do eksponowania przedmiotów, rzeczy, dokumentów, publikacji o historii ziem lututowskich. I tak powstała Izba Pamięci Ziemi Lututowskiej. Oczywiście w projekt zaangażowało się wiele osób, trudno tu wymieniać, aby kogoś nie pominąć. Półpiętra stopniowo zapełniano eksponatami.
Otwarcie muzeum zbiegło się z odpustem parafialnym i sakramentem bierzmowania udzielonym 135 młodym lututowianom. Upamiętnienie ks. mjr. Szczepana Walkowskiego ostatniego wikariusza parafii lututowskiej przed wybuchem II wojny światowej było kolejnym aktem uroczystości o wymiarze, jakiego w Lututowie nie było.
Przed wejściem do wieży nastąpiło uroczyste przecięcie wstęgi i Izba Pamięci Ziemi Lututowskiej została oficjalnie otwarta a jej 7 poziomów o różnej tematyce począwszy od historii parafii, dziejów Lututowa, izby poświęconej Ks. mjr Walkowskiemu poprzez udostępnienie ekspozycji, wielu przedmiotów wykonanych przez mieszkańców Ziemi Lututowskiej, dokumentów, kronik, publikacji, opracowań, oraz dokonań wielu organizacji i instytucji została udostępniona zwiedzającym.
Charakterystyka wieży
Wieża mauretańska spełnia trzy funkcje tj. kaplica przedpogrzebowa, do kaplicy wejście z kruchty kościelnej, sklepienie kaplicy na poziomie empory czyli chóru, wysokość sklepienia od poziomu gruntu 6 m., drugi element to trzon środkowy Izby Pamięci Ziemi Lututowskiej i trzeci element podest dzwonnicy czyli głowica dzwonnicy. W dzwonnicy znajdują się wieszary dostosowane do trzech dzwonów, obecnie są dwa dzwony powieszone. Wejście na poziom sklepienia kaplicy może być prowadzone przez schody kręte z małej wieży przybudowanej do wieży mauretańskiej lub przez wieżę wysoką po sklepieniu z poziomu chóru przejście na wieżę mauretańską. Podzielona jest na siedem podestów, ostatni to podest dzwonnicy widokowej. Odstępy między podestami 3 metrowe. Podest dzwonnicy od terenu znajduje się na 29 metrach. Głowica wieży – dzwonnica w formie latarni morskiej. Istniejące okna nieodzowny element latarni morskiej to miejsce przenikania dźwięku dzwonów unoszący się ponad miastem. To również przestrzeń przekazu promieni światła wieczorową porą w momencie jej podświetlenia. Promieni biegnących w mroku nocy ciemnej, pokonujących przestrzeń otoczenia wieży, widocznych na długo w okolicy okiem przybysza zmierzającego do jej podstawy.
Zapraszam Państwa do odwiedzenia tego unikatowego miejsca, jakie tutaj powstało, do zapoznania się z ciekawą historią Lututowa i tych ziem, z ludźmi, którzy tutaj zamieszkiwali, pracowali, tworzyli, jakże często byli pionierami myśli i konstrukcji na miarę dużych metropolii. Sama lokalizacja muzeum jest symboliką. Kościół to wiara i polskość nierozłącznie związane ze sobą na śmierć i życie, to miejsce, gdzie ta polskość się zachowała, pomimo przeróżnych represji na przełomie wieków. A przecież polskość zawsze była integralnie związana z Kościołem i naszą katolicką wiarą. Od zarania dziejów My Polacy broniliśmy krzyża i wiary. I tak jest do dzisiaj.
Kościół lututowski wzniesiony w latach 1910-1917 w stylu neoromańskim według projektu z 1907 architekta Jarosława Wojciechowskiego jest ostoją polskości. To niedościgniony heroizm ludzi, którzy go budowali. Świątynia o dużych i niespotykanych w okolicy gabarytach stała się wizytówką Lututowa i regionu. Wybudowana według świadomie narzuconego przez carat projektu. Forma architektoniczna charakterystyczna dla większych i bogatszych obszarów, właściwie miast. Na uwagę zasługuje niezłomność budowniczych, mieszkańców Lututowa w dążeniu do wyznaczonego celu oraz rzadko spotykane umiejętności pracy ludzkich rąk. Lututowianie chcieli udowodnić i udowodnili, że podołają wyzwaniu narzuconemu im przez carskie władze. Zabytkowy kościół lututowski to perełka architektury, godna podziwu i zgłębienia wiedzy na temat historii jego budowy.
Dziś z perspektywy roku możemy ocenić, że projekt pn. Izba Pamięci Ziemi Lututowskiej był sukcesem, nie należy jednak zasypywać gruszek w popiele i trzeba starać się, aby był on rozwijany i modernizowany, by miejskie muzeum stało się miejscem, do którego będą przychodzili ludzie, aby lepiej zrozumieć bogatą historię tej miejscowości.
Anna Świegot
W galerii zdjęcia z wizyty w Izbie Pamięci Ziemi Lututowskiej naszych gości z Argentyny w dniu 28 czerwca 2019 roku, z uroczystości w dniu 29 czerwca 2019 roku oraz z prac przy powstawaniu muzeum.
ITP i powiatowy.pl
Wersja elektroniczna gazety
