Z Łęk Dużych do Pichlic – śladem neolitu i epoki brązu

Kontynuując wątek zakończony zdaniem – „Ale o tym, następnym razem” , z artykułu „Z Łęk Dużych do Pichlic – śladem Konspiracyjnego Wojska Polskiego – niepodległej organizacji terenu województwa łódzkiego od 1945 roku” przejdziemy do innej epoki. Życia ludzi minionej kultury, zwyczajów i czasu. Neolitu (ostatniego okres epoki kamienia) i epoki brązu.

Jedyny wspólny mianownik tamtej epoki z obecną – współczesną to miejsce. Matematyczno-geograficznie określone położenie o współrzędnych – Bw-51.3377, Lw-18.4308. Miejsce to samo, ale nie takie same. Miejsce niosące ślad uformowany i przechowany na Ziemi do dziś. Miejsce wspomniane przez Pana Władysława Kuzaja na zakończenie rozmowy o kapliczce w Łękach Małych i wskazane przez trzech mieszkańców wsi Łęki Duże. Pana Szymona Dębskiego, Franciszek Bednarka i Mariana Dębskiego. Okolice skraju lasu przy rozjeździe – końca utwardzonej drogi tłuczniem, skąd ostro na na zachód – duktem do rezerwatu Buczyna. W lewo na Łęki Duże. Dalej prosto po lekkim skosie w lewo na Wyglądacze, a w prawo traktem pichelskim do cmentarza.

Numeryczny model terenu WMTS

Dzisiaj miejsce oświetlone splotem widocznych promieni słońca przenikającymi w wolnej przestrzeni korony drzew kompleksu leśnego. Tutaj Pan Szymon Dębski wskazuje teren niedawno prowadzonych prac archeologicznych – teren jednego z trzech kurhanów tego miejsca. Kurhan–nasyp półkulisty – rodzaj mogiły.

 

Teren ten, w odległej przeszłości stanowił miejsce pobytu jednych z pierwszych osadników tej części Europy. Około 16‐10 tys. lat p.n.e., wraz z ustąpieniem lodowców z tego terenu , z Azji docierają nowi przedstawiciele (homo sapiens) – człowiek rozumny, wypierając lub wchłaniając poprzednich osadników. Dysponowali oni nieco lepiej wyspecjalizowanymi narzędziami z kamienia. Bardziej wygładzonego – trwale osadzonymi w drzewcu.

Stosowali ogień. Z przybyciem ich pojawia się potrzeba wymiany doświadczeń, współpracy i zacieśniania więzi społecznych. Nabiera znaczenia praca grupowa. Pojawia się podział pracy pomiędzy mężczyzną, a kobietą. Praktyki te przyczyniają się do rozwoju ludzkiej mowy. Z pierwotnych hord zaczęły wytwarzać się rody. W okresie środkowej epoki kamiennej dzięki wytworzenia narzędzi łownych zaczęło rozwijać się rybołówstwo i zbieractwo. Jednak zdecydowane zmiany nastąpiły dopiero w okresie neolitu. Ślad tego okresu ukrywał jeden z trzech kurhanów w lesie pichelskim, na pograniczu Łęk Dużych.

W okresie tym, dość gwałtownie rozpoczęła się zmieniać forma i tryb życia ludzi. Przybywają plemiona posiadające umiejętność uprawy roli. W połowie III tysiąclecia p.n.e. pojawia się prymitywny sposób uprawy ziemi, za pomocą kija lub motyki–rolnictwo kopieniackie. Rozpoczęto wysiew jęczmienia, prosa i żyta. Pojawiła się hodowla zwierząt domowych: owiec , kóz i krów. Zaczęto wyrabiać wełniane tkaniny, pojawiło się garncarstwo, udoskonalono obróbkę skór. Napływ grup ze wschodu spowodował pojawienie się różnorodnego rozproszonego osadnictwa. Nieuchronny upływ czasu, a z nim postępujący rozwój cywilizacji ludzkiej rozpoczyna nową epokę. Epokę brązu. W latach 1700-1600 p.n.e. kamień zaczyna być wypierany metalem – brązu – stopu miedzi z cyną. Zaczęły powstawać pierwsze monogamiczne rodziny, tworzące duże rody – już patriarchalne. Zaczęły powstawać pierwsze instytucje społeczne, zgromadzenia plemienne – wódz. Miejsce tego opisu to również świadek tamtej epoki.

 

Mijają lata. Pierwsza połowa V wieku (454 roku), naszej ery, to okres początku upadku imperium rzymskiego. Terytorium z zachodu na wschód od Renu do Morza Kaspijskiego, od północy na południe od Bałtyku po Bałkany, obszar dzisiejszej północnej części Europy i Rosji stanowiło państwo Attyli–Hunowie.

 

W wyniku rozdrobnienia państwo Attyli powoli słabnie, aż przestaje istnieć.
Na części tego obszaru z czasem zaczęły tworzyć się nowe plemiona. Państwo polskie powstaje wynikiem powolnego jednoczenia się wyodrębnionej grup plemion zachodniosłowiańskich w dorzeczu Wisły i Odry. Jedną z tych grup są Lędzianie (późniejsi Polanie) nad środkową Wartą z ośrodkami w Poznaniu, Gnieźnie, Kaliszu i Kruszwicy.

W omawianym miejscu znajdują się jeszcze dwa kurhany. Jeden z nich niemal dotyka miejsca prowadzonych prac archeologicznych.

Nieco spłaszczony – niższy i mniejszy od trzeciego po drugiej stronie drogi z tłucznia.

 

 

Widok tego miejsca wprowadza obserwatora w głęboką zadumę. Otaczający las przypomina puszczę – wielki obszar porośnięty drzewami w tamtych latach. Prowokuje obserwatora do podjęcie próby przeniesienia myśli do tamtych epok. Wyobraźnia powoduje chęć widoku obrazu ludzi -pierwszych osadników tej części Ziemi. Wracając z dalekiej podróży myślą własnej wyobraźni, słyszę wypowiedź Pana Szymona Dębskiego. Widoczne nasypy podstawy koła, po obu stronach drogi, jak ino sięgam pamięcią jako dziecko zawsze słyszałem od rodziców i starszych mieszkańców Łęk Dużych – mogiły.

Przesłanie to wędruje w pamięci kilku minionych pokoleń. Dwa kurhany do dziś nietknięte, z nieco zapadniętymi wierzchołkami. Miejsce prawdopodobnie pochówku. Jednak przybyli ze mną do tego miejsca nie umieją jednoznacznie określić, kto spoczywa w tych mogiłach. Padają słowa – „mówili powstańcy lub inni”. Wiemy że w jednym z tych trzech kurhanów odkryto ślady ludzi końca okresu epoki kamienia–neolitu i epoki brązu. Kto i z jakiego okresu spoczywa w tych mogiłach – jak określają mieszkańcy – wie tylko ta Ziemia. Jedno jest pewne. Miejsce w którym stałem wraz z trzema mieszkańcami Łęk Dużych dotykane było z ustąpieniem lodowców z tego terenu, przez naszego dalekiego przodka. A trzeba pamiętać, że plemiona w tamtych czasach żyły w dużym rozproszeniu względem siebie, często nie wiedząc o wzajemnym istnieniu. To czas bardzo niskiego zaludnienia dużego obszaru w tamtym okresu. Nie zawsze i nie wszędzie stała ludzka stopa do pewnego okresu. W miejscu gdzie żyjemy , pobyt człowieka w tamtym okresie to fakt – mieszkali tu ludzie. Pozostaje jeszcze pytanie, kto spoczywa w dwóch kurhanach? Może odpowiedź–to tylko kwestia czasu, lub niewiedzy na zawsze. Albo, po prostu, to tylko determinacja w poszukiwaniu odpowiedzi. Jedno jest pewne – nie jest to, nie do ustalenia w dzisiejszych czasach i dostępnej technologii.

Marek Zgadzaj

Dokumenty źródłowe:

  1. Historia Polski do 1795 r. Henryk Samsonowicz PZWS str. 7 i 8
  2. Mapa -Polanie w IX w. j.w.
  3. Encyklopedia Popularna PWN, wydanie piąte
  4. Mapa jak wyżej
  5. Fotografia współczesna -autor
  6. Analiza własna na bazie przekazu mieszkańców  Łęk Dużych i Łęk Małych
Ten wpis został opublikowany w kategorii Historia. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments