W ślad za autorem artykułu ,,Dwa ołtarze z trzech drewnianych kościołów w Lututowie,, autorstwa Marka Zgadzaja historyka i regionalisty przeprowadziłam rozmowę uzupełniającą te zagadnienia. W rozmowie uczestniczyli: Ksiądz kanonik Waldemar Gruszka – Proboszcz Parafii pw. Apostołów św. Piotra i Pawła, przewodniczący rady parafialnej Pan Marek Zgadzaj oraz redaktorzy ITP i powiatowy.pl Anna Świegot i Eugeniusz Tomaszek.
Zapytałam ks. Waldemara czy będą podjęte działania w celu odnowy cennego ołtarza i obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem, zachowania jego walorów historycznych, artystycznych i religijnych.
-Działania już zostały podjęte, została wykonana dokumentacja. To jest pierwszy etap, dokumentacja naprawy tego ołtarza. Okazało się, że ten ołtarz ma bardzo ciekawe kolory, inne niż te, które teraz widzimy. Kolejnym etapem będzie zgoda wojewódzkiego konserwatora zabytków na prace przy zabytku ruchomym. Po uzyskaniu pozwolenia szukamy wykonawcy z jakieś pracowni konserwatorskiej, która podejmie się tego zadania, wtedy będzie na pewno wycena, następnie staranie się o pozyskanie funduszy na renowacje tego ołtarza. Przystępujemy do realizacji zadania, przyjeżdża pracownia konserwatorska, zabiera ten ołtarz do siebie do pracowni, robią dokumentacje prac konserwatorskich. W skład tych prac wchodzi renowacja obrazu, który ma bogatą ramę ozdobioną snycerką.
Rozumiem, że obraz jest w rejestrze zabytków, w ogóle na jakiekolwiek prace w kościele potrzebna jest zgoda konserwatora zabytków.
-Renowacja, która wymaga zgody konserwatora zabytków to jest przywrócenie do stanu pierwotnego. Praca nad obrazem, to jakby zabieg chirurgiczny, konserwator ściąga warstwa po warstwie farby, aż dochodzi się do pierwszej warstwy.
Zapytałam przewodniczącego rady parafialnej Pana Marka Zgadzaja, architekta, jakim działaniom zostanie poddany obraz ,,Pani Lututowskiej,,. Okazuje się, że to żmudna, czasochłonna i skomplikowana praca.
-Etapy prac to m.in.: stworzenie dokumentacji opisowej i fotograficznej stanu faktycznego, demontaż ołtarza i transport do pracowni, zabezpieczenie elementów, dezynfekcja i dezynsekcja, oczyszczenie powierzchni, usunięcie farb, lakierów z pomocą chemii konserwatorskiej i zabiegów termicznych, sklejenie pęknięć, rekonstrukcja brakujących elementów, uzupełnienie ubytków drewna, założenie na polichromowych i złoconych werniksu retuszerskiego, retusze warstwy malarskiej i złocień oraz pierwotnej warstwy polichromii, rekonstrukcja politury.
Wszystkie te prace są po to, by odzyskać dawny blask i pierwotny wygląd.
-Ten ołtarz został uszkodzony przez dwie strony: czynnik nieświadomości ludzkiej i drewnojady. Te ostatnie spowodowały, że sztywność konstrukcyjna tego ołtarza w tej chwili stanowi zerową. Włókna celulozy, twarde elementy w konstrukcji drewna uległy całkowitej degradacji. Przyczyniły się do tego niefachowe naprawy. Ci ludzie działali zapewne w nieświadomości, chcieli dodać wyglądowi ołtarza dodając farby i koloru, dawniej bardzo często używanego na wsiach ultramarynę. O tym pisałem w artykule. Dodatkowym nieszczęściem było użycie farby olejnej, która stanowi powłokę szczelną. Drewno żyje do końca swojej trwałości, potrzebuje powietrza, jeżeli to zamkniemy to następuje proces degradacji. Ten obraz, to jest perła, element, rzecz wytworzona ludzkimi rękami w XVII stuleciu. To są rzeczy niepowtarzalne, w dzisiejszych czasach zrobić coś takiego jest nierealne. Ołtarz jest bogato zdobiony, kunsztownie wykonany. Żeby zrobić taki ołtarz nie trzeba być cieślą tylko artystą.
Czy uda się odrestaurować ołtarz do pierwotnego wyglądu?
-To musi być wykonane do pierwotnego wyglądu. Ten ołtarz wyglądał zupełnie inaczej. Musi być przywrócona kolorystyka. Co to jest ołtarz? Ołtarz to jest mensa, blat, na którym stoi tabernakulum, a całość stanowi serce kościoła. Ten ołtarz był pomalowany złotem nałożonym na drewno. Te wszystkie detale snycerskie i półkolumny, niektóre są nadal w kolorze złotym. Na te złocienie położono farbę olejną. To wszystko musi być zdjęte. Najpierw musi być usztywniona konstrukcja tego ołtarza.
-Ołtarz zostanie rozebrany, każda deseczka, element po elemencie, wszystko. Specjalne środki będą wstrzykiwane w otwory wykonane przez drewnojady. Wszystkie elementy ołtarza zostaną przewiezione do pracowni konserwatorskiej. Po renowacji zostaną te elementy przywiezione i detal po detalu montowane. W trakcie takich prac mogą pojawić się jakieś niespodzianki, jakiś napis, jakiś kolor ukryty.
Nie zdajemy sobie sprawy, jaką ten ołtarz ma wartość historyczną i zabytkową. Obraz ,,Pani Lututowskiej,, ma koszulkę ze srebra. Taki ołtarz w stylu barokowym, z początku XVII wieku, jaki jest w lututowskim kościele – pozazdrościłoby niejedno duże miasto. W katedrach nie ma takiego ołtarza, jaki stoi w kościele w Lututowie.
Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem to symbol bezgranicznej miłości macierzyńskiej. Dostojeństwa obu postaciom dodaje srebrna koszulka, pozłacane korony z kamieniami, berło oraz sznury korali, różance, w tym bursztynowy. Wdzięczni czciciele obrazu słynącego łaskami pozostawiali kosztowności i cenne pamiątki rodzinne w podzięce ,,Pani Lututowskiej,,.
Zawiązała się grupa ludzi, którzy mają coś do powiedzenia w społeczeństwie, są odważni i którym bardzo zależy na uratowaniu zabytkowego ołtarza, i umieszczonego w nim obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem z początku XVII wieku. Każdy kto chciałby się przyczynić do uratowania ,,Pani Lututowskiej,,- obrazu łaskami słynącymi może się przyłączyć i wesprzeć koszty konserwatorskie, jakim wkrótce obraz umieszczony w ołtarzu zostanie poddany.
Wkrótce pożegnamy ,,Panią Lututowską,, na rok a może dłużej.
Aby Jej powrót był możliwie, jak najszybszy będą potrzebne niezbędne środki finansowe. Każdy z wiernych, który jest w stanie docenić to niespotykane dzieło może wspomóc przywrócenie jego pierwotnej świetności. Ksiądz proboszcz i rada parafialna kierują apel do ludzi dobrej woli o wsparcie finansowe na podane poniżej konto bankowe z dopiskiem ,,Renowacja ołtarza i obrazu ,,Pani Lututowskiej,,
,,Matko Boska Lututowska, która z taką czułością na nas spoglądasz, z dziecięcą ufnością spieszymy do Twych stóp z naszymi prośbami. Racz spojrzeć na nas łaskawie i wysłuchać naszych błagań, przyjdź z pomocą w wielorakich potrzebach naszych.,, Pani Lututowska módl się za nami,,.
Anna Świegot
Parafia Lututów
ul. Gimnazjalna 3
98-360 Lututów
Rejonowy Bank Spółdzielczy w Lututowie
nr konta 93 9256 0004 0000 9449 2000 0010
,,Renowacja ołtarza i obrazu ,,Pani Lututowskiej,,
Wersja elektroniczna gazety
