Nieszczęśliwy wypadek w trakcie gaszenia pałacu w Lututowie — cd.

W (sobotę) – 27 listopada 2021 roku – dniu opis udokumentowanego zdarzenia minionych lat – dzisiaj historii m. Lututów, na początku artykułu użyłem słów — „W 1936 roku rozżarzony kawałek węgla z wnętrza żelazka powoduje pożaru dworu rodziny Taczanowskich w Lututowie. Górna część pałacu – poddasze wraz ze stropem drewnianym …”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W dalszej części czytamy – „Pomimo szybkiej akcji oddziału Ochotniczej Straży Pożarnej pod dowództwem wicekomendanta Władysława Rybki i innych oddziałów dwór ulega prawie całkowitemu zniszczeniu.” Następnie dowiadujemy się, że – „Podczas gaszenia pożaru kilku strażaków doznaje obrażeń. Jednym z nich – najbardziej poszkodowany jest strażak Stanisław Fita z Lututowa. Z miejsca pożaru…”.

Dzisiaj jestem w stanie podać dużo więcej faktów związanych z tym zdarzeniem, a także co nie jest bez znaczenia określić czas powstania kompleksu zabudowy dworskiej z czasem własności rodziny Taczanowskich. W chwili pożaru kompleks stanowi własność rodziny Kurnatowskich.

Wieczorową porą w dniu 23 stycznia 1936 roku podczas gaszenia pożaru ciężkich obrażeń w postaci poparzeń doznają oprócz wspomnianego 25. letniego strażaka Stanisława Fity jeszcze dwóch strażaków (nie zostali wymienieni z imienia i nazwiska). Natychmiastowa akcja gaszenia pożaru i bohaterska postawa strażaków Ochotniczej Straży Pożarnej w Lututowie, a także strażaków innych jednostek przybyłych do gaszenia pożaru uratowała pozostałą zabudowę kompleksu dworskiego – w tym stojący w pobliżu budynek rogiem dotykający pierzeję rynku — lamus.

Spłonął tylko dwór. Straty wyniosły setki tysięcy złotych liczone w walucie z 1936 roku.
W dokumencie podana jest jeszcze jedna ważna wiadomość. Przekaz dziennikarza okresu wolnej Polski – II Rzeczpospolitej – państwa polskiego istniejącego w latach 1918–1945 określający jednoznacznie charakter zabudowy i okres powstania zabudowy dworu rodziny Taczanowskich. Ze słów – „…wybuch nocy wczorajszej pożar w dużym i starym pałacu, stanowiącym cenny zabytek budownictwa z czasów Księstwa Warszawskiego, a należącego obecnie do Wojciecha Kurnatowskiego.” dowiadujemy się, że mamy do czynienia z zabudową zabytkową – materialnym dziedzictwem kulturowym z okresu Księstwa Warszawskiego (1807-1815 r.), i inwazji Napoleona na Imperium Rosyjskie latem 1812 roku. Dzisiaj w chwili opisu jest nim niewątpliwie zespół kompleksu dworskiego przy ul. Klonowskiej składający się z przebudowanego pałacu w okresie międzywojennym ubiegłego stulecia, lamusa, domu ogrodnika, stawu i parku. W miejscu tym obecnie znajduje się Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Lututowie.

To dawkowanie informacji, z którym mamy obecnie do czynienia nie wynika z chęci tworzenia napięcia przekazu historii miasta i gminy Lututów. Splot słów opisu tych zdarzeń jest zbiorem wielu akt istniejących jeszcze w zasobach archiwalnych porozrzucanych w różnych miejscach i dokumentach. Dokumentów, do których dociera się czasem żmudną pracą, a czasem zupełnym przypadkiem w trakcie ich poszukiwania. Dokumentów sporządzonych przeważnie przez osoby przekazu informacji w danej chwili spoza terenu naszej wspólnoty, często dziennikarzy różnych gazet minionych lat o znaczeniu lokalnym, powiatowym, wojewódzkim, gubernialnym lub ogólnopolskim, starych księgozbiorów, dokumentach państwowych i urzędowych, kronik, kalendarzy, a także nierzadko zapisków i wspomnień mieszkańców gminy Lututów. Często uzupełnianych opisem – w przypadku obiektów jeszcze istniejących na bazie analizy własnej ich formy, stylu architektonicznego, kondycji stanu technicznego, budulca–materiału z którego powstał, itp.

Niekiedy pojawia się opis nieistniejącego już obiektu dostrzeżonego na starym zdjęciu w głębi, jako drugoplanowy. Na pozór element bez znaczenia lecz w chwili uważnej obserwacji zdjęcia – obrazu miejsca uwiecznionego na kliszy migawką aparatu przywołuje dawny widok tego miejsca – miejsca jakże odmiennego od obecnego.

Marek Zgadzaj

Dokumenty źródłowe:
1. Zdjęcia dworu przed i po pożarze – autor nieznany
2. Artykuł gazety Republika nr 24 z 25 stycznia 1936 roku
3. Artykuł gazety Echo nr 24 z dnia 24 stycznia 1936 roku.
4. Analiza własna

 

Ten wpis został opublikowany w kategorii Bez kategorii. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments