Share this...

Facebook

Google

Twitter

Linkedin

Urzędy

W przeszłości pełnię władzy sprawował dziedzic Wieruszowa. Przywilej z 1498 roku określił rolę burmistrza i rady w mieście. Wiadomo już z zapisków, że w tym czasie władzę stanowił burmistrz, rada miejska składająca się z 4 członków oraz wójta i ławy (5 osób). Najczęściej pełnili oni swoją funkcję przez rok, ale zdarzały się przypadki, że nawet przez trzy lata z braku chętnych na to stanowisko. W 1614 roku władze miasta mieszczą się w Ratuszu, usytuowanym na centralnym placu. W XVIII wieku mieszkańcy mieli już prawo podawania czterech kandydatów na stanowisko burmistrza, a dziedzic Wieruszowa decydował, który z kandydatów nim zostanie. W czasach reformacji bardzo pozytywnie dla mieszkańców zapisał się burmistrz Jan Rozumek. Również dużą aktywność w czasie zarazy w 1631 roku („morowe powietrze”) wykazywał burmistrz Adam Lenczewski i ks. Jan Grutkowski. Zakres uprawnień władzy samorządowej był szeroki. Najważniejsze dotyczyły: sądownictwa, administracji, skarbowości i tzw. „policji”. Burmistrz z radą urzędowali dwa razy w tygodniu tj. w środę i piątek. Prawą ręką burmistrza był pisarz miejski i woźny. Sąd burmistrzowski był pierwszą instancją. Od niego przysługiwało odwołani do dziedzica. Od święta Trzech Króli do końca lutego odbywały się sądy wiecowe zwane też wielkimi. Od 1793 roku, gdy miasto kupił minister pruski, hrabia Joachim Karol Malzahn, zostaje wprowadzone dodatkowe stanowisko burmistrza policyjnego. Również urząd radziecki zostaje nazwany magistratem. Nadal obowiązującym językiem urzędowym jest język polski. Pożary nie oszczędzają miasta. Z zapisków w księgach urodzin i zgonów oraz z testamentów, możemy poznać nazwiska i funkcje jakie pełnili niektórzy mieszkańcy, w minionych wiekach. Burmistrzem miasta w 1673 roku był Stanisław Klimos, a wójtem Łukasz Kunka. Poczynając od XIX wieku możemy dość dokładnie zapoznać się ze strukturą urzędu miasta i osobami jakie pełnili funkcje. Wymię burmistrzów: Szymona Witkowskiego, Łukasza Leszczyńskiego, Jana Brzostowskiego (przed 1816), Stefana Leszczyńskiego 1820 -1825), Wacława Mianowskiego (1848-1857), a po nim w okresie Powstania Styczniowego Maxymilian Otto. Po jego ucieczce przed aresztowaniem przez władze carskie, funkcję burmistrza sprawował Tomasz Zaczyński, powieszony w 1864 roku za pomoc powstańcom, a w 1865 Aleksander Wodzyński i od 1866 Teodor Bromski. Wójtami gminy w poszczególnych latach są: Karol Koniecki (w 1831, w 1821 zastępca wójta), a zarazem sekretarz generalny hr. Maltzahna, Piotr Bentkowski (1848),  Maxymilian Otto (1857), a od 1851 właściciel folwarku Klonowska Górka i od 1853 folwarku Huzary oraz zięć burmistrza Wacław Mianowski. Funkcję prezesem rady miasta w 1818 roku sprawował Efraim Dehnel. Urzędnikiem miejskim w 1855 roku był Konstanty Krasowski, a pisarzem magistrackim w 1853 Maxymilian Otto. Zastępcą w Urzędzie Stanu Cywilnego jest Karol Koniecki (1820) i Wincenty Białkowski. Rajcą miejskim był Kacper Parnowski (1818) i Izydor Olszakowski. Funkcję ławnika pełnili: Franciszek Borzęcki (1840), Augustyn Rumpel (1846), Józef Boka (1850) i Franciszek Parnowski (1850). Kasjerem kasy miejskiej (rendantem ekonomicznym) zostali m. innymi: Karol Koniecki (kasjer dominalny1817) Kacper Parnowski (1822-1824), Karol J. Rumpel, Franciszek Wilczyński (1833), Felicjan Kochanowicz (1854-1856), Hipolit Podgórski (1855-1862), Franciszek Bialnic, Teodor Bromski (1865) i Kasper Sprusiński (1866). Exaktorem konsumpcji miasta pogranicznego Wieruszów w 1821 roku był Greffen Wilhelm, a asesorem Jerzy Dąbrowski, zmarły w Chobaninie w 1857 roku. Porządku w mieście pilnowała policja m. innymi: Tomasz Kostrzewski (1853), Antoni Borkowski (1854), Kazimierz Owczarski (1867) i Kazimierz Cieślak (1868). Strażnikiem Wieruszowa był Jan Rylewski (1833), a sługą policyjnym Józef Franc (1833). Woźnym miejskim w tym czasie był Jan Skrzyński, a stróżem nocnym miasta Wieruszów Stryjkowicz Grzegorz, Walenty Paskowski (1858) i Szymon Makała. Sługami miejskimi zostali: Kajetan Liśkiewicz (1820), Józef Francuz (1841), Jan Komorowski (1857), Franciszek Hącia (1860) i Jan Michalski (1864). Po kolejnym pożarze w 1696 roku, na Rynku wybudowano nowy ratusz i jest to siedziba władz do czasu pożaru w 1806 roku. Ratusz był odbudowywany po każdym pożarze. Jednak po tym w 1806 roku nie podjęto jego odbudowany. W tym miejscu jak opisuje w swoim notesie L. Plewiński „Z lat 60 upadłych gmachów publicznych obecnie teraz znajdujących się jest jeszcze odwach za pruskiego panowania przez komendantów szwadronu huzarów wystawiony w pruski mur pod dachówką, stoi teraz bez okien i drzwi spustoszały w pośrodku rynku. Skład magazynu w roku 1814 i 1815 który się tam znajdował spustoszonym został był własnością Rządową”. Pisownia oryginalna. Obok zdjęcie naszego kronikarza.

Po tym pożarze na miejscu spalonego Ratusza stacjonujący w mieście Szwadron Huzarów wystawił odwach – solidny budynek, o budowie szachulcowej tzw. mur pruski i pokryty dachówka. Był to pierwszy budynek w mieście pokryty dachówka. Po opuszczeniu miasta przez szwadron budynek staje się magazynem. Do czasu wybuchu I wojny światowej trudno określić, gdzie mieściły się władze Wieruszowa. Po klęsce Powstania Styczniowego następuje likwidacja struktur Królestwa Polskiego. W 1864 roku następuje uwłaszczenie chłopów. Miasta rolnicze tracą prawa miejskie. Z 452 ówczesnych miast, prawa miejskie do roku 1870 utraciło 338 miast w tym Wieruszów. Wraz z wybuchem I wojny światowej, rodzi się nadzieja na odrodzenie praw miejskich. Niemcy chcąc sobie zjednać mieszkańców Wieruszowa powołują nowe władze. Dwa zdjęcia z czasów I wojny, dokumentują ten fakt. Po wyparciu Rosjan z Królestwa Polskiego, Niemcy i Austriacy dzielą Królestwo Polskie na generał-gubernatorstwo, Prusacy z siedzibą w Warszawie i Austriacy z siedzibą w Lublinie. W 1916 roku powstają na tych terenach polskie szkoły i wyższe uczelnie.

Zdjęcie z 1916/17 roku z przedstawicielami samorządu lub sejmiku: 1 sędzia Andrzej Hącia, 2 oficer pruski odpowiedzialny za powołanie samorządu, 3 burmistrz?, 4 Stanisław Grądziel, 5 Ludwik Plewiński i z długą brodą nauczyciel Petrykowski (?).

Od 1916 roku po zniesieniu sądów obywatelskich, powołano sądy polskie z wyraźną przewagą Polaków w szczególności w małych miastach, w dużych było z wyraźną przewagą okupantów. Powołano równocześnie rady miejskie i sejmiki powiatowe oraz organa samorządowe. Wybory w generał-guberniach odbyły się pod koniec 1916-go I pierwszej połowy 1917-go roku. W wyniku porozumienia okupantów z sierpnia, aktem z 5 listopada 1916 roku wydana zostaje proklamacja, o utworzeniu w przyszłości Królestwa Polskiego bez określenia granic i związanego z państwami centralnymi. Hans Beseler generał-gubernator od kwietnia 1917 tworzy„ Polnische Wehrmacht”- Polską Siłę Zbrojną. Być może ten żołnierz polski na zdjęciu z polskim orłem na czapce jest tego przykładem. „Polnische Wehrmacht” miał docelowo liczyć 7 tysięcy żołnierzy. Prawdopodobnie jego udział na zebraniu władz samorządu, miał zachęcić do wstępowania Polaków do takiego wojska.

Na zdjęciu prawdopodobnie przedstawiciele nowej rady miejskiej Wieruszowa wybranych jeszcze pod nadzorem pruskim, stoją przed budynkiem Magistratu. Tablica urzędu jest już w języku polskim i z polskim orłem. Również odezwa do społeczeństwa miasta jest także w języku polskim i z białym orłem (w lewym górnym rogu). Mimo że wszystko było pod kontrolą władz pruskich, były to już nasze władze, a nie carskie. Na obu zdjęciach w środku jest oficer niemiecki w „pickelhaubachu”, który prawdopodobnie nadzorował wybory do władz miasta i sejmiku. Drugim człowiekiem (ten w kapeluszu) widocznym na obu zdjęciach może być wójtem. Warto by ustalić, kto pod koniec I wojny sprawował tą funkcję. Na zdjęciu grupowym do samorządu Polacy mają kokardki lub kotyliony. Widzimy tu sędziego Andrzeja Hącię (wtedy zamieszkały przy ulicy Warszawskiej około 100 m przed obecnym szpitalem, dawnym Sądem Pokoju), żołnierza w polskim mundurze z orzełkiem, Stanisława Grądziela, Ludwika Plewińskiego („kronikarza”) i prawdopodobnie nauczyciela Petrykowskiego, przedstawicieli straży pożarnej (ogniowej) z Podzamcza (nosili białe mundury) ze sztandarem straży i policjanta w białym ruskim mundurze jaki w tym czasie nosili w Rosji policjanci, ale zapewne Wieruszowianina. Aby jednak mieć kontrolę nad podejmowanymi decyzjami, część urzędników stanowili pruscy wojskowi. Po odzyskaniu niepodległości od 1919 roku i praw miejskich, wybory do władz Wieruszowa i władz gminnych w Podzamczu odbywają się już według polskiego ustawodawstwa. Magistrat nowych władz mieścił się w południowej pierzei Rynku pod numerem 9. W latach 1919 – 1928 burmistrzem miasta Wieruszowa był Leonard Rojewski, syn powstańca styczniowego. Po nim przez dwa lata burmistrzem został Jan Grodek, a jego zastępcą przedstawiciel licznej społeczności żydowskiej, dr Zygfryd Mühlbauer, wieruszowski lekarz, który potem przeszedł na wiarę katolicką. Od 1930 roku funkcję burmistrza, aż do wybuchu II wojny światowej, piastuje Wincenty Polak.

Zdjęcie z 1938 roku: z lewej strony gospoda Krauzego Rynek nr 8 (obecnie plac przed WDK), piętrowy budynek Magistratu Rynek nr 9 i z prawej kawałek białego budynku – obecnie wlot ulicy Słonecznej.

Zamordowany został przez Niemców w obozie koncentracyjnym  Mauthausen, filia Gusen. Zastępcami byli: Józef Plewiński i Mortko Bechagan, przedstawiciel społeczności żydowskiej, fundator mostu na Brzeźnicy.

Zdjęcie rajców miejskich z 1928 roku. W środku siedzi Burmistrz Leonard Rojewski, szósty od lewej w drugim  rzędzie Stanisław Grądziel, pierwszy z lewej w trzecim rzędzie Wincenty Polak, przyszły Burmistrz, a czwarty Hojczyk?, z lewej strony 6-ciu przedstawicieli wieruszowskiej społeczności żydowskiej.

Jedną z nielicznych przepraw przez Prosnę był zapewne most na szlaku handlowym z Wrocławia przez Wieruszów na wschód. Tak jak za handel na jarmarkach i na targach pobierano opłaty, więc trudno sobie wyobrazić, aby takiej opłaty nie pobierano i na tej przeprawie. Zatem ważną sprawą było pobieranie cła. Początkowo z rogatek (komory celnej) w II połowie XVI wieku korzyści czerpali włodarze miasteczka Tomiccy. Pod koniec XVII wieku była to już Komora Ceł Jego Królewskiej Mości i Rzeczpospolitej. W 1683 roku wymienia się strażnika komory, Jana Górskiego, a w 1723 roku Wojciecha Skąpskiego. W XVIII wieku komora zatrudniała 5 strażników. Tak funkcjonuje komora do czasu II rozbioru Polski. Od 1793 roku komorę celną przejmują urzędnicy pruscy. Obsadę komory celnej stanowią celnicy i kontrolerzy przy wsparciu 17 strażników. Po zwycięstwach wojsk napoleońskich nad Prusami i powstaniu Księstwa Warszawskiego komorę prowadzi Stanisław Urbanowski. Po Kongresie Wiedeńskim i ostatecznym ustaleniu granicy zaborców na Prośnie (Wschodniej), od 1815 roku były dwie komory celne: pruska w Podzamczu i rosyjska po stronie Królestwa Polskiego. Początkowo komora mieściła się przy Rynku pod nr 34. W miarę zwiększania się ruchu granicznego od 1824 roku władze carskie zmuszone były pobudować pomiędzy korytami obu rzek budynek komory, skład celny i budynek dla wojska pilnującego granicy i komory. Rozwijający się handel między zaborami zmusił władze do zwiększania zatrudnienia urzędników komór. Wzrost rangi tego przejścia granicznego przyczynił się do nadania komorze nazwy – Komora Ceł Pierwsza Klasa Wieruszów. Prawdopodobnie pierwszym Naczelnikiem KCpRz. Wieruszów był Andrzej Zaidlic (1825-1826). Postaram się wymienić wszystkich pracowników i funkcje jakie sprawowali do roku 1867. Naczelnicy: Andrzej Zawadzki (1826) Józef Przeniewski (1827-30), Józef Zalewski (1835 Kawaler Krzyża Legii Honorowej ozdobionej Krzyżem Złotym), Antoni Hilczyński (1844), Hipolit Przechadzki (1856) i Jakub Hope (1865). Od lat 60-tych Pojawia się dyrektor KCpRz: Franciszek Rogowski (1861 Radca Dworu), Franciszek Skowzgird (1862) i Adolf Frankenstein (1863). Pełniący Urząd do specjalnych poruczeń przy Naczelniku Okręgu Celnego Kaliskiego Erazm Tarchalski (1859-67).Celnik Wojciech Furgała (1838). Rewizor (kontroler) plombirze: Franciszek Neyman (1826), Adam Zawierski (1828-31) Roman Zawadzki (1832), Jan Myszkowski (1833), Antoni Urbański (1834-46), Mikołaj Sokołowski(1843-47), Kajetan Łapiński (1851) i Bolesław Ticze (1860-62). Rewizor przyrogatkowy: Feliks Brzeziński (1831), Józef Babiński (1841-48).Poborca rogatkowy Xawery Rogowski (1938). Nadzorca składów Antoni Luba (1853). Poborca Komory: Feliks Stecki (1850) i Jan Kuczyński (1860). Inspektor Antoni Opiński (1860). Kancelista (urzędnik, pisarz, sekretarz): Antoni Wilczyński (1826-35), Michał Kłokocki (1828-30), Karol Szlantreher (1840), Piotr Kozłowski (1847), Józef Bubiński (1850)Aleksy Najgebauer (1852), Konstanty Pragiert (1852-58), Bolesław Ticze (1859), Michał Szremski (1860), Henryk Brzozowski (1862), Jan Topolnicki (1863), A. Bajerkiewicz (1865), Konstanty Wolski (1866) i Wł. Szwedler(1867). Kasjer Felicjan Kochanowski (1852). Aplikancji: Roch Kowalski (1816), H. Karczewski (1834), Piotr Kozłowski (1840), Józef Białek (1860). Strażnik celny: Aleksander Zbrodawski (1834), Józef Piskorski (1840), Paweł Zawadzki (1842), Józef Oślewski (1842-43), Józef Rybiński (1842) i Ludwik Kiederski (1867). Strażnik Komory: Konstanty Borowski (1843 Mirków), Józef Janikowski ( 1843), Tomasz Jarczyński (1843-45), Paweł Myszkowski (1856), i Fr. Zajączkowski (1856-57). Strażnik skarbowy luki Wieruszów: Piotr Frankowski i Piotr Jankowski. Strażnik skarbowy: Feliks Brzeziński (od 1834 r.), Piotr Liniewiecki (1835),Kajetan Nowakowski (1835), Jan Świerzyński (1835), Ignacy Szumiel (1835), Ignacy Daszyński (1836), Antoni Tomasz Chmielewscy (1847-48), Piotr Znowski (1848 na Papierni), Piotr Jankowski (1848 na Hamerni), Ignacy Grabowski (1849) i Wiktor Siewierski (1850). Rewizor Wojewódzki Dochodów Skarbowych Tabacznych Województwa Kaliskiego Andrzej Ciesielski (1835). Podrewizor Dochodów Skarbowych Tabacznych: Walerian Miłoszewski (1834) i Jan Bogumił Mucha (1835 w Bolesławcu). Strażnik Dochodów Skarbowych Tabacznych: Feliks Uniszewski (1831), Piotr Borecki (1834) Karol Uniszewski (1834-36), J. Szyszkowski (1840), Wojciech Wardenicki (1847) i Wojciech Kamiński (1850). Był również personel pomocniczy. Stróż komory: W. Patkowski (1853-54), Antoni Leśniowski (1854), Jan Michalski (1854 w 1858 r. strażnik), Tomasz Kostrzewski (1862) i W. Mikołajczyk (1865). Sługa Marcin Kazanek (1847-50). Oddzielną grupę stanowili pracownicy związani z ochroną granicy. Główne zabezpieczenie granicy stanowiło wojsko. Od ustalenia granicy zaborów granicę na  odcinku  Wieruszów – Grabów pilnował Drugi Pułk Kozaków Katasonowa. W Wieruszowie w 1820 r. w domu pod nr 95 zmarł Iwan Sokołow, 22-letni wojskowy tego pułku „w mieście Wieruszowie na pograniczu stacjonujący”, a w 1830 r. zmarł Filip Knikiel. O zmianie wojsk pogranicza dowiadujemy się pośrednio z aktów chrztów, co może świadczyć o pewnej zażyłości z mieszkańcami. W 1863 roku chrzestnymi byli Piotr Bacharzewski, żołnierz Białozierskiego Pułku, i felczer tegoż pułku Jan Smysłow. W latach trzydziestych Naczelnikiem Straży Granicznej

Okręgu Czwartego był Kajetan Markowski. Do 1838 roku Nadstrażnik Straży Granicznej Skarbu Królestwa Polskiego Wieruszów: Antoni Opiński (1826) i Michał Moraczewski do 1838). J, Myszkowski (1831) i L. Milbicz (1836). Strażnik rogatkowy: Feliks Brzeziński (1833), Fr. Rechert (1840), Fr. Borysławski (1854), T. Paszkowski (1856-57). W latach 1857-60 wachmistrzami „straży granicznej Skarbu Królestwa Polskiego Wieruszów: Antoni Opiński (1826) i Michał Moraczewski  do 1838, J. Myszkowski (1831) i L. Milbicz (1836). Strażnik rogatkowy: Feliks Brzeziński (1833), Fr. Rechert (1840), Fr. Borysławski (1854), T. Paszkowski (1856-57). W latach 1857-60 wachmistrzami „straży granicznej roty czwartej” byli: Fr. Kujawa, Wincenty Kowalski i Józef Zalewski (1861). Liczną grupę stanowili strażnicy graniczni (dozmotrczycy) m.in: Mateusz Zielonko (1858, Józef Makała (1860), Tomasz Rippel (1859), Bogumił Przygodzki (1862), Adam Sadowski (1862), Wincenty Sobański (1862 kolo młyna „Cieluch”), Antoni Urbański (1864), Roch Jagielski (1867) Piotr Kędzierski (starszy wojskowy). Urzędnikiem granicznym w 1862 r. był Ludwik Winkowski.

Ruch na pruskiej komorze celnej końcu XIX wieku

Celowo wymieniłem obsługę komory i granicy, aby wykazać, jak z latami zmieniały się funkcje i nazwy stanowisk oraz jak liczną rzeszę ludzi zatrudniano przy jej obsłudze. Przykładowo w 1836 roku przy obsłudze komory i rogatki po stronie rosyjskiej zatrudnionych było 8 urzędników. Granicy pilnowało 8 żołnierzy i strażników granicznych.

Porządku w strefie przygranicznej w mieście pilnowało 2-3 policjantów. Mimo to ludność Wieruszowa i okolicy trudniła się przemytem. Pod koniec XIX wieku nowy Urząd Celny (Zollhaus) mieścił się w rejonie obecnego kościoła p. w. Biskupa Męczennika Stanisława, co naniesiono na przedstawionym wycinku mapy z 1892 roku. Prawdopodobnie decyzję o przeniesieniu komory podjęto po zniszczeniach, jakich dokonała wielka powódź.

W Wieruszowie poczta funkcjonowała już na przełomie XVII i XVIII wieku, za czasów panowania Sasów. W 1723 r. postmagister miał swoich postylionów. Była to Poczta Królewska. To wtedy zostało uruchomione stałe połączenie na trasie Warszawa – Drezno przez Piotrków, Wieruszów i Wrocław.

Przez Wieruszów prowadziło boczne połączenie Namysłów – Wieluń. Po zakończeniu panowania Sasów połączenie zlikwidowano. Ponownie powróciły na tę trasę w latach 1807 – 1815 w czasach Księstwa Warszawskiego. Poczta mieściła się przy ulicy Pocztowej, a obsługiwał ją zamieszkały w Rynku Efraim Dehnel, Posthalter (właściciel) Postamtu Pogranicznego Wieruszowa. Sekretarzem poczty był Szymon Sniechowicz, a pocztylionami Karol Niedzielski, Andrzej Maciejewski (1820) oraz Jakub i Gabriel Francuz. Dyrektorem Postamtu w 1823 r. był Ludwig Lineberg. Expedytorami byli: Karol Koniecki jeszcze przed 1811 rokiem, Karol Dehnel (1830), Andrzej Karol Kołodowski (1852-65).

W Podzamczu na przełomie XIX i XX wieku Cesarska Poczta mieściła się w nowym okazałym budynku przy ulicy Kępińskiej. Dom stoi do dziś. W tym czasie funkcjonował już telefon i telegraf. Zdjęcie poczty z 1901 roku.

W Wieruszowie przed wybuchem II wojny Poczta Polska miała swoją placówkę w pięknym piętrowym budynku naprzeciw kościoła na rogu ulicy Klasztornej (Dąbrowskiego). Na podstawie kilku zdjęć pokazujących fragmenty budynku odtworzyłem jej wygląd. Budynek z prawej to ochronka lub Dom Katolicki. Trzecie zdjęcie zrobiono w 1942 roku – widokówka. Widać pusty plac obsadzony kwiatkami, miejsca po domach i dwa murowane słupy bramy prowadzącej do klasztoru. Z kościoła zrobiono magazyn, zgodnie z pruskim „ordnungiem”, oraz zniszczono wszystko, co polskie i katolickie.

Przed zaborami prawdopodobnie nie było sądu rozpatrującego poważniejsze sprawy w naszym mieście. Wszystkie takie sprawy toczyły się przed sądami w Wieluniu, Kaliszu lub Ostrzeszowie, w zależności od tego, do kogo miasto administracyjnie należało. Konstytucja Księstwa Warszawskiego oraz dekret Fryderyka Augusta z 26 lipca 1810 roku określiły organizację najniższej instancji sądowniczej w sprawach cywilnych i karnych. Był to Sąd Pokoju. Mieścił się przy ulicy Warszawskiej. Budynek Sądu Pokoju widoczny na zdjęciu z 1911 roku. Po wojnie zamieniony został na szpital. Prowadził on sprawy proste, majątkowe o niskiej wartości, pobicia i obelgi. Sprawy poważne cywilne kierowano do trybunału cywilnego, kryminalne do sądu policji poprawczej. Od 1876 roku Sądy Pokoju funkcjonowały według prawa rosyjskiego.

Trudno powiedzieć, od kiedy Sąd Pokoju działał w Wieruszowie, ale zapewne już w drugiej połowie XIX wieku. Najstarsze zdjęcie wieruszowskiego Sądu Pokoju pochodzi z początku XX wieku, gdy zaczęto brukować ulicę Warszawską. Po odzyskaniu niepodległości powstał Sąd Grodzki, którego długoletnim sędzią był Andrzej Hącia. Dużą zasługą A. Hąci było uratowanie ksiąg wójtowskich gminy Wieruszów. Po 1928 roku z sądem współpracował Roman Dybek.

W okresie międzywojennym w Wieruszowie funkcjonował posterunek Policji. Ostatnim komendantem był Kazimierz Polak, aresztowany przez Niemców, zamordowany w obozie koncentracyjnym Stutthof – nr obozowy 4714.