Kazimierz Wielki – król, który zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną
Kazimierz III Wielki, ostatni z dynastii Piastów na tronie Polski, to jeden z tych monarchów, którzy naprawdę zasłużyli na swój przydomek. Panował w latach 1333–1370 i zostawił kraj silniejszy, bezpieczniejszy i bardziej nowoczesny, niż kiedykolwiek wcześniej.
W czasach, gdy wielu władców w Europie prowadziło wojny dla samego prestiżu, Kazimierz wybrał dyplomację, reformy i rozwój. Nie był wybitnym wojownikiem, ale okazał się mistrzem w prowadzeniu negocjacji, zakładaniu miast i budowie państwowych fundamentów.
🏰 Ciekawostka: za jego panowania powstało ponad 50 zamków i ponad 100 miast!
To właśnie wtedy Polska została „murowaną” – zbudowano m.in. zamek w Lublinie, Kazimierzu Dolnym, Sandomierzu czy Opatowie. Król dbał o system obronny kraju, ale też o rozwój handlu i szlaków komunikacyjnych.
⚖️ Kazimierz to także twórca silnego prawa i administracji.
Wprowadził Statuty wiślicko-piotrkowskie, czyli pierwsze jednolite zbiory prawa dla całej Korony. Chronił chłopów, wspierał mieszczan, ale i trzymał rycerstwo w ryzach. Jego rządy to początek nowoczesnej administracji – z urzędnikami, kancelarią królewską i podatkami zbieranymi według konkretnych zasad.
📚 Ciekawostka: to właśnie Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską w 1364 roku – dziś znaną jako Uniwersytet Jagielloński!
Była to druga najstarsza uczelnia w Europie Środkowej po Pradze, a jej celem było kształcenie urzędników i prawników potrzebnych w coraz lepiej zorganizowanym państwie.
🕊️ A co z wojnami?
Choć Kazimierz nie był wielkim wojownikiem, nie znaczy to, że unikał konfliktów. Skutecznie bronił granic przed Litwinami i Tatarami, a dzięki zręcznej dyplomacji przejął Ruś Halicką – otwierając Polsce drogę na wschód i zyskując nowe ziemie, zasoby i wpływy.
✡️ Ciekawostka: Kazimierz Wielki znany był z tolerancji religijnej i społecznej.
Chronił ludność żydowską przed prześladowaniami, przyznał im przywileje i pozwolił osiedlać się w miastach. Dlatego do dziś w tradycji żydowskiej nazywany jest „królem sprawiedliwym”.
⚰️ Gdy umierał w 1370 roku, Polska była zupełnie innym krajem niż wtedy, gdy obejmował tron.
Silna, dobrze zorganizowana, z rozbudowaną siecią zamków i miast, z jednolitym prawem i coraz lepszym szkolnictwem. Choć nie miał legalnych synów i dynastia Piastów zakończyła się na nim, Kazimierz Wielki zostawił kraj gotowy na wielkość./Bitwy Świata/
Wersja elektroniczna gazety
