Cz. 2 – Storczykowe łąki
Latem temperatura sprzyja włóczędze. Warto odwiedzić nasze łąki. Przepięknie położone tereny podmokłe w Dolinie Prosny i okolicznych dopływach dostarczają ciekawych obserwacji.
Może i my odnajdziemy rośliny, które objęto ochroną gatunkową, a więc uznano, że należy je prawnie chronić – by zachować dla przyszłych pokoleń.
Wędrując spoglądajmy pod nogi i pamiętajmy, aby nie niszczyć nawet tych ,,niepotrzebnych chwastów’’ – dla przyrody mają one nieocenione znaczenie. Łąki w czerwcu i lipcu nadal prezentują się przeróżną gamą barw roślin. Pośród kwiatów uwijają się owady, nierzadko napotkamy ptaki, płazy, gady i mnóstwo bezkręgowców.
Oprócz doznań wizualnych warto wytężyć węch i słuch – choć oczywiście śpiewy ptaków, to największe nasilenie było wiosną, ale dla wytrwałych, zwłaszcza po zmroku lub o wschodzie słońca nadal można usłyszeć wspaniałych śpiewaków. Jednak, kiedy w upalny dzień znajdziemy się w Dolinie Prosny – zbocza pradoliny ograniczające przepływ powietrza oraz zarastające drzewami i krzewinkami łąki, liczne tereny podmokłe i zabagnienia – zwiększą u nas doznania gorąca, poczujemy wszechobecny zaduch, wysoką wilgotność i wzrost potliwości naszych ciał (już nie wspominam o latających i kąsających owadach).
Oczywiście niektórych zniechęcą takie warunki, ale warto poszukać tych miejsc. Jedno z nich znajduje się w Mieleszynie, tuż przy stromym zboczu pradoliny, pośród okalających zadrzewień i trzcinowisk. Łąka niegdyś zajmująca znacznie szerszy płat zbocza, dzisiaj na skutek zaniechania koszenia jest w fazie regresji, do głosu doszła naturalna sukcesja drzew i innej roślinności.
Na podmokłym turzycowisku, gdzie podziemne wysięki wody zasilają roślinność z daleka dostrzegamy przepiękne storczyki czerwone, a tuż przy ziemi płaty bobrka trójlistkowego. Nieco dalej, tuż przy trzcinowisku kolejny storczyk – kruszczyk błotny, a na zboczu, gdzie teren jest nieco mniej wilgotny, pośród gęstych krzaków jeżyn kilka okazów storczyka podkolana białego. Natomiast na skraju łąki i zadrzewień i w samych zadrzewieniach licznie występuje jeszcze jeden gatunek storczyka listera jajowata.
Pośród wełnianek ukrywają się rosiczki. Na uwagę zasługują także inne rośliny, które jeszcze do niedawna również były objęte ochroną gatunkową: na zadrzewionym zboczu doliny paprotka zwyczajna, oplatający drzewa i płożący się bluszcz pospolity, okalające łąkę krzewy – kaliny koralowej i kruszyny pospolitej oraz w podmokłym lesie olszynowym – porzeczka czarna (zgodnie z rozporządzenie Rady Ministrów z dniem 1 marca 2015 r., te rośliny wycofano z listy gatunków chronionych).Przemierzając łąkę, tuż przed naszymi nogami wyskakują liczne koniki, a w trawach co jakiś czas napotykamy pajęczyny i ich właścicieli pająki tygrzyki paskowane.
Kolejna łąka, a raczej już od kilkunastu lat las olchowy, znajduje się w pobliżu Bolesławca. Mimo bardzo zmienionego ekosystemu przetrwały tam pojedyncze storczyki czerwone, chroniony bobrek trójlistkowy i liczne połacie obrazków plamistych.
W Wiewiórce, tuż przy Małgorzatce, prawym dopływie Prosny na kilkudziesięciu metrach storczykowa łąka systematycznie zarasta, zaniechanie koszenia spowodowało pojawienie się małych drzew i krzewów.
W Żdżarach, na łąkach pod lasem, przy jednej z odnóg Małgorzatki można obserwować najliczniej występujące na terenie gminy Bolesławiec okazy storczyków czerwonych. Część łąki jest nadal koszona, co nie dopuszcza do jej zarastania.
Na terenie gminy jeszcze w kilku miejscach na łąkach można napotkać, jednak tylko pojedyncze okazy storczyków. Kiedyś prawie cały obszar Doliny Prosny był koszony.
Zaniechanie pozyskiwania siana lub zamienienie łąk na pola uprawne całkowicie zmieniło warunki rozwoju dla roślin lub spowodowało powolne zarastanie terenu przez rośliny ekspansywne, niestety większość storczyków nie przetrwa tej walki. Warto zaznaczyć, że storczyki mają specyficzną formę wzrostu.
Każdy gatunek do prawidłowego rozmnażania się potrzebuje odmiennego rodzaju grzybni. Przesadzenie ich na inny teren spowoduje jedynie zniszczenie pierwotnego stanowiska.
W okolicznych lasach, na polanach, często przy poboczach dróg występują storczyki -kruszczyki szerokolistne, a tylko na jednym stanowisku w pobliżu Mieleszyna – gnieźnik leśny.
Wędrując po naszych łąkach pamiętajmy – ich piękno jest zależne również od nas. Nie niszczmy zwłaszcza storczyków, które z takim trudem próbują przetrwać.
Piotr Zawada
Wersja elektroniczna gazety
Już sam tytuł zachęca do czytania. Duży zakres wiedzy przyrodniczej i dobre pióro. Mam nadzieje, że takie publikacje będą częściej.
Ale pięknie!