Przyznano pośmiertne odznaczenie

Dnia 4 marca 2020 r. na Sali sesyjnej w Urzędzie Gminy Rychtal obyło się uroczyste przekazanie na ręce Pani Lidii Lipskiej – mieszkanki gminy Rychtal, Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski przyznanego przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę dla Pani Marii Lipskiej – matki, która otrzymała pośmiertne odznaczenie za ratowanie osób narodowości żydowskiej w czasie II Wojny Światowej. Aktu przekazania dokonał Dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu dr hab. Rafał Reczek.

Jak można przeczytać na stronie Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin” – Jesienią 1941 roku, po lwowskich pogromach, żydowskie małżeństwo Lipskich wraz z synem Janem przeniosło się do Krakowa, gdzie udało im się zdobyć fałszywe dokumenty. W tym samym domu, w którym przebywali Lipscy, zamieszkała Maria Kącka. Miała wówczas 18 lat. Zorientowała się, że sąsiedzi są Żydami.

Zdecydowała się pomóc Lipskim. Miała krewnych w Grybowie pod Nowym Sączem, u których zorganizowała schronienie dla Jana. Wkrótce Maria i Jan wzięli ślub i zamieszkali w Grybowie. Mężczyzna rozpoczął pracę w miejscowym tartaku. W 1943 roku Maria urodziła synka Sławka. Kilkakrotnie wraz z nowonarodzonym dzieckiem rodzina musiała uciekać przed Niemcami. Ukrywali się wówczas w gęstym zbożu.
– Co noc słyszeli przeciągły skowyt pociągu, którego koła powtarzały jak echo: na śmierć, na śmierć. […] Najgorsze były te momenty, w których mama budziła się z krzykiem, słysząc głos lokomotywy wiozącej śmierć – pisała córka Marii Lipskiej-Kąckiej, Lidia.

Wszystkim trojgu udało się przeżyć wojnę. Rodzice Jana również doczekali wyzwolenia. Po wojnie cała rodzina przeniosła się do Wrocławia.

Ze wspomnień i opowieści matki Pani Lidia zapamiętała wiele, lecz jak twierdzi mama wszystkiego co widziała i czego doświadczyła jej nie powiedziała „Mama miała tzw. „szósty zmysł” i w pewnym momencie jak mówiła tacie, że trzeba uciekać, to uciekali w zboża…”

Maria Lipska już w latach 90-tych otrzymała zaszczytny tytuł Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata. To Izraelskie odznaczenie nadaje Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem. Jak ważnym dla samej Pani Lidii elementem jest otrzymane odznaczenia można odnaleźć w jej słowach „To jest dla mnie coś wspaniałego, bo to jest dla Mojej Mamy, dla człowieka, który był sprawiedliwym, który miał w sobie tak wielkie pokłady miłości, że nie zastanawiała się nad tym, że naraża swoją własną rodzinę, tylko po prostu ratowała innych ludzi”.

Jak twierdzi Wójt Gminy Adam Staszczyk „Jest to znaczące dla wszystkich tutaj mieszkańców. Będziemy również chcieli tą informację przekazać do szkół, wykorzystywać to, że mamy taką mieszkankę w gminie, której mama dokonywała wielkich rzeczy, żeby mogła się tym podzielić również z uczniami w naszych szkołach”.

Wójt Gminy Rychtal – Adam Staszczyk z uwagi na trwający jubileuszowy rok 100-lecia powrotu Ziemi Rychtalskiej do Macierzy podarował odznaczonej pamiątkowy medal upamiętniający niniejsze obchody oraz flagę Gminy Rychtal. Na zakończenie uroczystości popłynęły ze strony Dyrektora oraz Wójta życzenia zdrowia oraz wszelkiej pomyślności w życiu osobistym.