Pokaz nieba w Wieruszowie.
We wtorek 5-tego marca br. uczniowie i dorośli, korzystając z wyjątkowo tej zimy bezchmurnego nieba mieli wspaniałą okazję obserwować na wieczornym niebie Wielkie Koło Zimowe (po angielsku The Great Winter Circle). Na pokazie zebrało się ok. 20-tu uczniów i dorosłych. Do dyspozycji dla przeprowadzenia obserwacji były 2 teleskopy amatorskie o średnicy 90 i 110 mm, refraktor i reflektor.
Pokaz i obserwacje nieba odbyły się na targowisku miejskim przy ul. Polnej o godz. 18.30. Zaskoczeniem dla organizatorów były palące się światła lamp na terenie targowiska na słupach oświetleniowych. Dzięki szybkiej reakcji i pomocy pana Burmistrza i pracownika pana Radosława światła szybko zgaszono i oczom uczestników ukazały się cudownie błyszczące gwiazdy Wielkiego Koła Zimowego. Jest to umowny układ 7-miu bardzo jasnych gwiazd tzw. asterix w kształcie koła lub można też określić w kształcie sześciokąta. Są to gwiazdy: Syriusz, Procjon. Polluks, Kastor, Capella, Aldebaran, Rigel. W załączeniu można obejrzeć zdjęcie tego Koła lub Sześciokąta. W tym roku doszła niespodzianka – planeta Jowisz przepięknie błyszcząca nad Aldebaranem w Byku. Obecnie jest tutaj ale niedługo powędruje gdzie indziej bo planety jak wiemy są to gwiazdy błądzące. Gwiazdy te wchodzą w skład wielu gwiazdozbiorów. Układ ten widoczny jest od listopada do końca marca a więc wkrótce już nie będzie widoczny. Kto się nie „załapał” na ten pokaz to niestety już nie zobaczy i będzie miał szansę dopiero za rok
Syriusz – najjaśniejsza gwiazda naszego nieba, w chodzi w skład gwiazdozbioru Dużego Psa. jasność minus 1,44 odległość 8,6 lat świetlnych od Ziemi, prawdopodobnie posiada planety podobne do Ziemi. Wzejście Syriusza nad horyzont oznaczało dla starożytnych Egipcjan rozpoczęcie pory wylewów. Procjon wchodzi w skład Małego Psa, Polluks i Kastor należą do gwiazdozbioru Bliźniąt, kto urodził się pod tym znakiem miał niezwykłą okazję i szczęście zobaczyć swój znak, Capella należy do Woźnicy, Aldebaran do Byka, Rigel do Oriona.
Orion to najpiękniejszy gwiazdozbiór naszego nieba, został wybrany najpiękniejszym w plebiscycie 2 milinów internautów. Jest tam bardzo znana gwiazda Betelgeza – czerwony olbrzym, gwiazda Bellatrix, do której leci nasza rakieta na plakacie „Naprzód młodzieży do Gwiazd!” oraz 3 piękne gwiazdy Alnitak, Alnilam i Mintaka, które stanowią pierwowzór dla usytuowania 3 wielkich piramid egipskich: Cheopsa, Chefrena i Mykerynosa koło Kairu. Poniżej znajduje się piękna mgławica M42.
Jowisz wspaniale świecił nad naszymi głowami, przez teleskopy można było zobaczyć jego wspaniałe księżyce, IO, Europa, Ganimedes i Kallisto. Niedaleko obok lśniła gromada gwiazd Plejady, którą nasz ś.p. kolega Zbigniew tak pięknie sfotografował.
Gwiazdy Wielkiego Koła Zimowego niektórzy uważają za cudowne zjawisko, nazywają to Heksagonem.
Niedaleko Wielkiego Koła uczniowie mogli podziwiać gwiazdozbiór Lwa, gwiazdozbiór Kasjopei i oczywiście Mały i Wielki Wóz.
Również nadarzyła się okazja zaobserwować 2 rozbłyski satelity Iridium. Oglądane gwiazdy, planeta i rozbłyski zrobiły na uczniach wielkie niezapomniane wrażenie.
Zachęcam zainteresowanych do poczytania na Internecie informacji na temat Wielkiego Koła Zimowego, Plejad, planety Jowisz. Na temat gwiazdozbiorów istnieją przepiękne opowiadania zaczerpnięte z mitologii greckiej.
Tutaj urywki przepięknej opowieści na temat Plejad.
Plejady to w astronomicznym katalogu Messiera Gromada M45 lub Messier 45, której inne nazwy to: Baby, Kurczęta, Kokoszki, Siedem Sióstr, Kwoka Subaru, Kościół Masoński, Kurka z kurczętami, Gromadka. Nazwa Plejad pochodzi od greckiego plein `żeglować`, gdyż ich wczesne wznoszenie się na wiosnę oznaczało dla Hezjoda rozpoczęcie sezonu żeglarskiego. Inna ich nazwa była bortrys `winne grono`. Plejady są najbardziej znaną i najczęściej oglądaną gromadą otwartą gwiazd na niebie. Plejady swoją popularność zawdzięczają głównie temu, że można je swobodnie podziwiać nawet nieuzbrojonym w lunetę okiem.
Jan Parandowski w przepięknej swojej książce: „Mitologia”. Pisze o tym gwiazdozbiorze tak:
Zebrane w gromadkę siedmiu gwiazd, trzymają się razem Plejady, córki Atlasa. Wszystkie były żonami bogów. Wszystkie urodziły sławnych synów a po chwalebnym życiu przeszły na sklepienie niebieskie, gdzie swoim zjawieniem u Greków zapowiadają wiosnę i czas żeglugi.
To Zeus przeniósł je na niebo jako siedem pięknych gwiazd. Plejady, Plejades, to w mitologii greckiej, siedem córek: Elektra, Kelajno, Sterope, Merope, Maja, Tajgete, Alkione zrodzonych z Atlasa i Okeanidy Ajtry (lub Plejone), siostry Hiad. Już w starożytności plejadą zaczęto określać grupę wybitnych twórców, gdyż Plejady były źródłem natchnienia i inspiracji artystycznej oraz religijnej. Psalmista wspomina o słodkim wpływie Plejad. Plejady, to wedle przekonań dawnych Greków piękne boginki, o których wdzięki zabiegali wszyscy. Elektra, Tajgete i Maja były oblubienicami Zeusa, Władcy Nieba, Alkione Posejdona, Władcy Mórz. W Merope zakochali się Syzyf i Ares. Wszystkie siedem panien zostały przeniesione na firmament niebieski w postaci gwiazd. Jak głosi jedna z legend, słabo z nich świeci zawstydzona Merope, albowiem wychodząc za mąż za zwykłego człowieka Syzyfa, sama stała się śmiertelną, a jej cywilizacja symbolizuje pomniejsze bóstwa nieba, które przechodzą procesy narodzin i umierania. W innej wersji, blada gwiazda Elektry świeci tak słabo, ponieważ nie chce spoglądać na ruiny Troi, miasta założonego przez jej syna Dardanusa.
Zapraszamy uczniów i wszystkich zainteresowanych na dalsze pokazy nieba, które będziemy organizować na wiosnę w miarę dobrej pogody i sprzyjającej konstelacji gwiazd, planet i Księżyca. Miejscem pokazów będzie targowisko miejskie ze względu na minimalne zanieczyszczenie światłami i położenie blisko centrum miasta.
Tak więc kto zobaczył Wielkie Koło Zimowe w tamten wtorek to miał wielkie szczęście bo jak widzimy wróciła do nas zima i okropne pochmurne dni i wieczory, nie ma już szans żeby zobaczyć gwiazdy i ten układ gwiazd. Jest to urzekający, oszałamiający swą urodą układ gwiazd jedyny w swoim rodzaju cud natury. Niektórzy mówią – cud Boży. Kto go raz zobaczył na zawsze będzie oczarowany tym wspaniałym widowiskiem, przedstawieniem w wykonaniu najsłynniejszych gwiazd naszego zimowego nieba i jednej Planety jakby stworzonych na chwałę astronomii i przyrody.
Kazimierz Błaszczak
Wersja elektroniczna gazety
To już któryś z kolei pokaz nieba zorganizowany przez Pana Kazimierza Błaszczaka. Pragnę wyrazić słowa uznania dla Pana i ITD. Panu za ciekawy artykuł, a ITD za realizację i spełnianie trudnej edukacyjnej „misji” społecznej. Myślę, że całe lokalne środowisko jest otwarte na tego typu działania. Wracając do artykułu, to napisany jest on profesjonalnie, prostym, przystępnym językiem, wzbogacony dużą ilością grafiki, która mocno zachęca (wręcz „zmusza”) do spojrzenia w rozgwieżdżone zimowe niebo.
Myślę, że głównym celem tych pokazów i działalności WKA, to rozwijanie i rozszerzanie edukacji astronomicznej wśród dzieci i młodzieży naszego powiatu, ale i wśród lokalnej społeczności. Jest to szalenie ważne, ponieważ edukacja astronomiczna to metoda za pomocą której przyciągamy i kształcimy nowoczesne pokolenie, ale i środek, za pomocą którego informujemy podatników o naturze, wzniosłości i znaczeniu tej dziedziny naukowej. Każdy obywatel Ziemi powinien mieć świadomość podstawowych pojęć astronomii, jej praktycznych i filozoficznych zastosowań, jej emocjonalnych i estetycznych wyzwań, jej przesłania o naszym kosmicznym pochodzeniu i naszym miejscu w czasie i przestrzeni. Tą edukację astronomiczną, którą Pan realizuje w naszym powiecie, pozwala na stawianie pytań prostych i naukowych i jest prawdziwym, wspaniałym narzędziem do przybliżania młodzieży np. pojęć o ciążeniu powszechnym i świetle itd. Sadzę, że Pańskie działania przyciągają również, młodych ludzi do studiowania nauk ścisłych i techniki oraz wzmagają powszechne zainteresowanie naukami przyrodniczymi.
Dzięki Panu, astronomia pozostaje przedmiotem zainteresowania na całe życie i bardzo często, staje się hobby dla młodych ludzi. Za to wszystko Panu pięknie dziękujemy!!!