Nazwisko Szajdak, kojarzy się z łucznictwem i wywodzi się od „sajdaka” czyli pokrowca na łuk i strzały. Skąd się wywodzili Szajdakowie vel. Sajdakowie pozostaje zagadką. Miejscowość Turze w pow. ostrzeszowskim to miejsce zamieszkiwania Petroneli i Wojciecha Szajdaków, antenatów rodu. Doczekali się siedmioro dzieci, pięciu synów (Stefan-nauczyciel, Wojciech – rolnik, Józef-szewc, Stanisław nauczyciel, Jan- krawiec oraz dwóch córek Pelagii i Marianny- pracowały w gospodarstwie rolnym. Stefan (1910-2004), obdarzony był talentem poetyckim. Józef, ojciec Jana, był szewcem i miał własny warsztat rzemieślniczy. W 1937 r. ożenił się z laskowianką Marianną Pittach, zamieszkali w Laskach i razem z żoną prowadzili gospodarstwo rolne. Szajdakowie wychowali trzech synów: Jana (ur. 1938), Henryka (ur.1940) i Jerzego (ur. 1953).
Jan Szajdak urodził się 22 czerwca 1938 r. w Laskach. Po ukończeniu Szkoły Podstawowej w Laskach, naukę kontynuował w Technikum Budowy Maszyn Elektrycznych we Wrocławiu zakończoną maturą w 1956 r. Od 1-go września 1956 r. podjął pracę w Fabryce Silników Elektrycznych „EMA-BESEL” w Brzegu w dziale konstrukcji, następnie w laboratorium elektrycznym. W ciągu czterech lat złożył siedem projektów racjonalizatorskich, wykorzystanych w produkcji. Został w zakładzie dostrzeżony jako zdolny i w 1960 r. skierowano go na studia wyższe, zaopatrzono go w stypendium zakładowe. Studiował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Wrocławskiej. Jako stypendysta fabryki, był zobowiązany do odpracowania 3 lat po ukończeniu studiów w tym zakładzie. W dniu 28 czerwcu 1965 r. ukończył studia i otrzymał tytuł magistra inżyniera elektryka. Jego praca magisterska i dyplomowa dotyczyła nowego rozwiązania konstrukcyjnego silnika komutatorowego do odkurzacza domowego. W konkursie Stowarzyszenia Elektryków Polskich na najlepszą pracę dyplomową uzyskał pierwszą nagrodę. Pierwszego września 1965 r. wrócił do macierzystej Fabryki Silników Elektrycznych w Brzegu na stanowisko starszego konstruktora i kontynuował wdrożenie do produkcji rozwiązania konstrukcyjnego silnika opracowanego w ramach pracy dyplomowej. Silnik ten został wprowadzony do produkcji i był produkowany seryjnie dla zakładu ZELMER w Rzeszowie. W dalszej pracy na stanowisku starszego konstruktora zajmował się opracowaniem nowych konstrukcji silników komutatorowych oraz indukcyjnych, między innymi silników do wiertarek elektrycznych, pralek turystycznych, młynków do kawy itp. W 1967 r. powołano go na kierownika sekcji silników komutatorowych, w tym czasie brał udział przy opracowaniu serii silników indukcyjnych – nowej serii krajowej. W latach 1965-1968 oprócz pracy zawodowej w trybie wieczorowym kontynuował studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej oraz dodatkowo na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Po odpracowaniu okresu trzech lat związanego ze stypendium fundowanym, od pierwszego września 1968 r. rozpoczął pracę w Instytucie Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej jako starszy asystent. Na podstawie przedłożonej rozprawy doktorskiej pt. „Analiza celowości stosowania silników komutatorowych mocy ułamkowej z wirnikiem bez żłobkowym” oraz po złożeniu przepisanych egzaminów i jej obronie dnia 12 czerwca 1975 r. uzyskał stopień naukowy doktora Nauk Technicznych (nr 1110). Pracę tę wykonał pod kierunkiem prof. Andrzeja Kordeckiego, ówczesnego prorektora Politechniki Wrocławskiej. Pierwszego września 1975 r. powołano go na stanowisko adiunkta i pracownika naukowo – dydaktycznego w Zakładzie Konstrukcji Maszyn Elektrycznych. Jego zainteresowania naukowe dotyczyły teorii budowy i badań maszyn elektrycznych a w szczególności silników komutatorowych małej mocy z uwzględnieniem specyfiki ich wzbudzenia, sposobu zasilania i koncepcji rozwiązań materiałowo – konstrukcyjnych. Głównym kierunkiem jego badań było doskonalenie struktur konstrukcyjnych i metod projektowania specjalnych maszyn elektrycznych konwencjonalnego zastosowania. Na jego dorobek naukowy składa się 23 opublikowanych prac naukowych i 51 prac niepublikowanych oraz jednego zgłoszenia patentowego wdrożonego w przemyśle. Prace te są opublikowane w zeszytach naukowych wyższych uczelni, w doniesieniach sympozjalnych i konferencji krajowych i międzynarodowych. Prace niepublikowane to dokumentowane raporty z prac badawczych wykonywanych w ramach centralnych programów badawczych oraz na zlecenia różnych ośrodków badawczo – rozwojowych jak i jednostek gospodarki narodowej. Czynnie uczestniczył w 13 konferencjach i sympozjach naukowych. Dorobek techniczny w okresie pracy w przemyśle to autorstwo 8 wniosków racjonalizatorskich wdrożonych w Fabryce Silników Elektrycznych EMA- BESEL w Brzegu oraz 4 poważnych opracowań konstrukcyjno – technologicznych dotyczących nowych konstrukcji silników elektrycznych produkowanych w tej fabryce: silniki do odkurzaczy, silniki do wiertarek, silniki do wyłącznika APU-50, silniki do przepompowywania krwi. Jego działalność techniczna w Politechnice Wrocławskiej to realizacja szeregu prac zleconych przez przemysł. Przez kilkanaście lat jako kierownik laboratorium silników elektrycznych małej mocy wykonywał badania dotyczące oceny jakości produkowanych silników na zgodność z wymaganiami Polskich Norm i CBJW( Centralne Biuro Jakości Wyrobów). Posiada uprawnienia i kwalifikacje wydane przez Izbę Rzeczoznawców Stowarzyszenia Elektryków Polskich w Warszawie jako Rzeczoznawca w dziale Maszyn Elektrycznych i Elektrotechniki oraz jako weryfikator. Jego dorobek dydaktyczny i organizacyjny to cykle wykładów: maszyny elektryczne (9 lat), technologia produkcji maszyn elektrycznych, maszyny elektryczne – zagadnienia specjalne, rysunek techniczny, podstawy konstrukcji mechanicznych, zajęcia projektowe z rysunku technicznego i podstaw konstrukcji mechanicznych, ćwiczenia i laboratorium z maszyn elektrycznych, laboratorium z elektromaszynowych elementów automatyki. Był opiekunem i wypromował kilkadziesiąt magistrów i inżynierów na studiach dziennych i wieczorowych. Jest współautorem skryptu akademickiego, oraz autorem lub współautorem licznych pomocy dydaktycznych. Opracował koncepcję laboratorium maszyn elektrycznych w Świdnicy (Filia Politechniki Wrocławskiej) uczestniczył w jego wyposażaniu i uruchomieniu. Opracował nowy przedmiot dla Wydziału Mechanicznego – Elektrotechnika Samochodowa, opracował program wykładów, zorganizował laboratorium i prowadził wykłady dla studentów. Przez wiele lat był opiekunem grup studenckich, opiekunem praktyk krajowych i zagranicznych. Organizował i był opiekunem wycieczek i imprez studenckich. Pełnił funkcję między innymi: zastępcy dyrektora d/s studenckich, zastępcą kierownika zespołu dydaktycznego, kierownika zespołu badawczego, oraz kierownika laboratorium silników elektrycznych małej mocy. Opracował koncepcję tego laboratorium, wykonał konieczne stanowiska badawcze (hamownie). Laboratorium to uzyskało akredytację Polskiego Centrum Badan i Certyfikacji do wykonywania badań silników elektrycznych na użytek gospodarki narodowej, jedynego laboratorium uczelni wyższych w kraju. Doświadczenie zdobyte w ciągu siedmiu lat pracy w zakładzie produkcyjnym maszyn elektrycznych, początkowo jako pracownika fizycznego, następnie inżyniera pomogło poznać mu proces technologiczny wytwarzania silników elektrycznych. Zdobyta wiedza praktyczna ułatwiała mu nawiązywanie kontaktów współpracy z przemysłem co było wynikiem wielu prac naukowo – badawczych realizowanych przez przedsiębiorstwa dolnośląskie i instytuty krajowe. Wiedzę praktyczną przekazywał przez kilkadziesiąt lat studentom w ramach ćwiczeń laboratoryjnych i seminariów. Za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Za osiągnięcia w pracy dydaktycznej, wychowawczej i organizacyjnej oraz za osiągnięcia w dziedzinie nauk stosowanych i współpracę z przemysłem otrzymał 9 nagród rektorskich, 3 nagrody dziekańskie i 6 nagród dyrektora Instytutu Maszyn, Pomiarów i Napędów Elektrycznych. W 1980 r. uzyskał Złotą Odznakę Politechniki Wrocławskiej, a w roku 1981 – został odznaczony – Złotym Krzyżem Zasługi. W 1988 r. otrzymał wyróżnienie Stowarzyszenia Elektryków Polskich za prowadzenie pracy dyplomowej magisterskiej która zajęła I miejsce w konkursie SEP za najlepszą pracę dyplomową na Wydziale Elektrycznym Politechniki Wrocławskiej.
Swoje sukcesy zawodowe w dużym stopniu zawdzięcza swojej rodzinie. Jeszcze jako student, ożenił się z Józefą Karkus. Małżeństwo szczęśliwe trwa do dzisiaj. Żona jest dyplomowanym księgarzem i pomagała mu w pracy naukowej, stworzyła mu idealne warunki do pracy naukowo-badawczej. Jego rodzina sprawia mu radość i napawa dumą. Ich córka Dagmara, obdarzyła Szajdaków dwoma ukochanymi wnuczkami: Kasią i Natalią. Córka jest lekarzem i dba o zdrowie całej rodziny, pomaga swoją wiedzą i służy w każdej potrzebie – jest dumą rodziny. Jan Szajdak, od roku 2003 jest emerytem ale czynnie pracuje jako emerytowany nauczyciel akademicki prowadząc zajęcia ze studentami. Dziekan i Rada Wydziału Elektrycznego oraz Dyrekcja i Rada Naukowa Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych zorganizowała mu serdeczne podziękowanie za ponad 40-letnią pracę. Podziękowania te w formie pisemnej dołączam jako ilustrację artykułu.
Emerytura to czas jego dalszej, nieco innej aktywności. Wspólnie z żoną interesują się muzyką i fotografią. Żona od lat interesowała się sztuką i malarstwem, teraz w wolnym czasie sama maluje. Oboje, podróżują i zwiedzają różne urokliwe zakątki w Europie. Ostatnio fascynują się Islandią. Poznali tą wyspę i państwo w czasie kilku tygodniowego pobytu. W miarę jak dopisuje zdrowie, starają się aktywnie uczestniczyć w tym na co im pozwala czas. Do rodzinnych Lasek często zaglądają i podziwiają jak się wieś rozwija i pięknieje. Spotykają tutaj rodzinę i znajomych z dzieciństwa i szkolnych lat.
Kazimierz Krawiarz
Materiały źródłowe: Książeczka Racjonalizatora wystawiona 1.V.1956 przez Ministerstwo Przemysłu Maszynowego. Powołanie na Rzeczoznawcę SEP w dziale 05-Maszyny Elektryczne i Napędy Elektryczne oraz w dziale 11- Elektrotechnika Bytowa – I. Rz.K.K.948/87 wystawione przez Izbę Rzeczoznawców w Warszawie DT/3076/88. Powołanie na Weryfikatora w specjalności DT/3076/88. Wykaz prac dokumentowanych w Centralnym Systemie Ewidencji prac naukowych pracowników Politechniki Wrocławskiej – Jan Szajdak APIN-SIT/NB Wrocław. Opracowanie Jana Szajdaka z dnia 9.10.2013. Lech Wojciech Szajdak. Stefan Szajdak – syn ziemi ostrzeszowskiej, nauczyciel, poeta, bibliotekarz, żołnierz generała Władysława Andersa (rękopis 2013).
Silnik komutatorowy charakteryzuje się wirnikiem o magnetowodzie wykonanym z pakietu blach elektromagnetycznych wyposażonym w uzwojenie połączone z komutatorem po którym ślizgają się szczotki węglowe doprowadzające prąd. Komutator to element przełączający prąd umieszczony na wale wirnika. (definicja Jana Szajdaka).
Wersja elektroniczna gazety
