13 kwietnia, w Dniu Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej Stowarzyszenie Historyczne im. Księdza mjr Szczepana Walkowskiego upamiętniło Ofiary Mordu Katyńskiego.
Naszą misję patriotyczną rozpoczęliśmy w Wieruszowie pod Krzyżem Katyńskim na cmentarzu parafialnym. ZAMORDOWANI W 1940 ROKU PRZEZ NKWD
SPOCZYWAJĄCYCH NA POLSKICH CMENTARZACH WOJENNYCH W OSTASZKOWE, W KATYNIU, CHARKOWIE I MIEDNOJE, KOZIELSKU”:
ppor LEON BEDNAREK ur. 04.11.1912 r.
por. TADEUSZ BRYŁKA ur. 08.09.1911 r.
rtm. WITOLD GORZECHOWSKI ur. 03.04.1889 r.
st. post. JAN HAMPEL ur. 23.11.1896 r.
post. KAZIMIERZ JÓZEFOWSKI ur.28.02.1914 r.
por. JAN MACIEJEWSKI ur. 29.08.1911 r.
ppłk. HUGON MIJAKOWSKI ur. 31.03.1891 r.
st. post. TEOFIL NOWAK ur. 06.11.1883 r.
post. AUGUSTYN POLAK ur. 18.08.1888 r.
kpt. BRONISŁAW SIKORA ur. 16.10.1902 r.
przod. WŁADYSŁAW SKIBIŃSKI ur. 1894 r.
ppor. ANZELM SZTAJNERT ur. 17.01.1912 r.
st. post. MICHAŁ TUŁACZ ur. 25.09.1900 r.
kpt. ZENON TYMIŃSKI ur. 09.05.1899 r.
st. post. JAN EDWARD URBAŃSKI ur.27.12.1906 r.
przod. IGNACY NEPOMUCEN WOLNY ur. 31.07.1899 r.
ppor. FRANCISZEK ZAPŁOTNY ur. 08.10.1909 r.
ppor. rez. MARIAN BADEŃSKI ur. 05.09.1912 r.
POST. SZCZEPAN REZLER ur. 18.12.1889
Następnie udaliśmy się do Lututowa. Znicze zapaliliśmy przy obeliskach pomordowanych lututowian, które usytuowane są przy kościele oraz pod tablicą na murach szkoły ku pamięci śp. Pawła Stalskiego, oficera WP, nauczyciela lututowskich dzieci. Upamiętniliśmy lututowian pomordowanych w Katyniu, Charkowie, Miednoje./Lututów/
Ppor. MARIAN BARANOWSKI, ur. 7 maja 1912 r. w Naramicach. Był nauczycielem, a zarazem kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej w Popielinie w latach 1935-1938. Zmobilizowany został w 1939 r. Dostał się do niewoli sowieckiej. Osadzony został w obozie w Kozielsku. Zamordowany wiosną 1940 r. w Katyniu.
Rotmistrz kawalerii EMIL PENNO, ur. 19 września 1900 r. w Tomiszewie, pow. słupecki. Pracował jako administrator majątku Ciemniewskich w Świątkowicach. Zmobilizowany w roku 1939. Do niewoli sowieckiej dostał się na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej. Osadzony został w obozie w Starobielsku i wiosną 1940 r. zamordowany w Charkowie.
Ppor. MARIAN GWIAZDOWSKI, ur. 25 sierpnia 1912 r. w Niemojewie. Gimnazjum ukończył w Lututowie. Był nauczycielem w Publicznej Szkole Powszechnej w Telemachach na Polesiu. W 1939 r. został zmobilizowany do Wojsk Ochrony Pogranicza. W wigilię w grudniu 1939 r. został aresztowany przez NKWD. Osadzony został w twierdzy w Brześciu Litewskim. W lutym 1940 r. jako jeniec został wywieziony w kierunku wschodnim. Zastrzelony przez sowietów jako oficer Wojska Polskiego.
St. przodownik Policji Państwowej WALENTY KUBASIEWICZ, ur. w 1898 r. w Lututowie. Był funkcjonariuszem Komendy Wojewódzkiej w Łucku. Zamordowany został w 1940 r. w miejscu dotychczas nieustalonym. Figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej.
St. posterunkowy ANTONI SOŁTYSIAK, ur. 25 lipca 1882 r. w Bolkowie. Od 16 marca 1937 r. pełnił funkcję komendanta Posterunku Policji Państwowej W Lututowie. Do niewoli sowieckiej dostał się na wschodnich terenach Polski. Osadzony został w obozie w Ostaszkowie. Wiosną 1940 r. został zamordowany w siedzibie Zarządu Obwodowego NKWD w Kalininie. Pochowany został w Miednoje.
Por. FRANCISZEK SUŁKOWSKI, ur. 16 czerwca 1900 r. w Piaskach Lututowskich. Pracował w Sieradzu jako mierniczy przysięgły. W 1939 r. został zmobilizowany do 31 Pułku Strzelców Kaniowskich w Sieradzu. Do niewoli sowieckiej dostał się na wschodnich ziemiach Polski. Przewieziony został do obozu w Kozielsku. Zginął w Katyniu wiosną 1940r.
Ppor. JAN PAWEŁ STALSKI, ur. 9 czerwca 1910 r. w m. Cierno. W latach 1918-1922 uczęszczał do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Jędrzejowie. Maturę uzyskał w 1924 r. w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Tomaszowie Mazowieckim i w Publicznej Szkole Powszechnej w Lututowie. Brał udział – jako ochotnik – w wojnie z bolszewikami. Uczestniczył w bitwach pod Kowlem i Sarnami w woj. wołyńskim. Od września 1924 r. był nauczycielem publicznych szkół powszechnych, m.in. w Strzebiniu i w Lututowie. Nauczał przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego. Z dniem 1 września 1929 r. został mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty i przydzielony do pułku piechoty w Kaliszu. Był aktywnym działaczem takich organizacji jak: Związek Obrony Kresów Zachodnich, Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Państwa, Ochotnicza Straż Pożarna oraz komendantem „Strzelca” w Lututowie. Zmobilizowany w sierpniu 1939 r., dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Zamordowany wiosną 1940 r. w Charkowie.
Minutą ciszy uczcijmy Ich pamięć.
Lista katyńska 2 – Katyń 1940 /IPN/
PODPORUCZNIK PIECH. REZERWY JAN PAWEŁ STALSKI
Imiona rodziców Antoni, Marianna Łuszczek
Data urodzenia 9 VI 1910
Miejsce urodzenia Ciernie pow. będziński
Życiorys cywilny
SPR Piech. (1929) Mianowany Podporucznik rezerwy ze starsz. 1 IX 1929 Z przydziałem do 29 pp Nauczyciel Szkoły Powszechnej w Lututowie, pow. wieluński Instruktor PWiWF
Obóz jeniecki Starobielsk
Lista wywozowa L.S. 3149; CAW, Ap 5471
Miejsce śmierci Charków
Cześć Ich pamięci.
Anna Świegot, Foto/Film: E. Tomaszek, Piotr Kołodziejczyk
….
13 kwietnia 1943 roku Radio Berlin powiadamia o mogiłach w katyńskim lesie – zbrodni popełnionej przez NKWD na polskich oficerach.
O mord Niemcy oskarżyli Rosjan, z kolei Sowieci twierdzili, że winni są Niemcy. ZSRS przyznał się do zbrodni katyńskiej dopiero w 1990 roku.
„Nie są to trupy anonimowe. Tu leży armia. Można by zaryzykować określenie: kwiat armii, oficerowie bojowi, niektórzy z trzech uprzednio przewalczonych wojen” – zapisał we wspomnieniach Józef Mackiewicz, członek komisji Polskiego Czerwonego Krzyża identyfikującej wiosną 1943 roku ofiary pochowane w Lesie Katyńskim.
Groby polskich oficerów zamordowanych w 1940 roku przez NKWD pod Smoleńskiem mieli odkryć na przełomie 1941 i 1942 roku polscy robotnicy przymusowi zatrudnieni w niemieckiej organizacji Todt. Budowali oni obiekty wojskowe dla III Rzeszy w okolicy Katynia i o mogiłach dowiedzieli się od miejscowej ludności. – Niemieckie władze zainteresowały się sprawą na wiosnę 1943 roku – mówi dr Janusz Drabiński, historyk okresu II wojny światowej.
Od końca marca w Katyniu pracowała niemiecka komisja ekshumacyjna pod kierownictwem prof. Gerharda Buhtza, dyrektora Instytutu Medycyny Sądowej i Kryminalistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. Specjaliści prowadzili badania sądowo-lekarskie i kryminologiczne oraz przesłuchiwali okolicznych mieszkańców. Wyniki prac wskazały, że w mogiłach spoczywają zwłoki polskich oficerów zamordowanych wiosną 1940 roku. – W tym okresie teren ten znajdował się w rękach ZSRS, winą za zbrodnię obarczono więc stronę sowiecką – podaje historyk.
Oficjalną informację o odkryciu w Lesie Katyńskim masowych grobów polskich obywateli pomordowanych przez NKWD podało Radio Berlin 13 kwietnia 1943 roku. Strona rosyjska stanowczo zaprzeczyła, że to ona jest odpowiedzialna za zbrodnię. Dwa dni później radio moskiewskie zakomunikowało, że popełnili ją Niemcy w 1941 roku podczas zajmowania okolic Smoleńska.
Rząd RP w Londynie zwrócił się 17 kwietnia do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o zbadanie sprawy grobów. Wniosek został jednak zablokowany przez Sowietów. – Ujawnienie mordów w Katyniu stało się dla Józefa Stalina pretekstem do zerwania z 25 na 26 kwietnia stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w Londynie – tłumaczy dr Drabiński.
Niemcy postanowili więc przeprowadzić własne śledztwo. 28 kwietnia na miejsce kaźni przyjechała Międzynarodowa Komisja Lekarska. Grupa 12 ekspertów medycyny sądowej i kryminologii z krajów okupowanych przez III Rzeszę oraz neutralnej Szwajcarii pracowała pod przewodnictwem dr. Ferenca Orsósa, dyrektora Instytutu Medycyny Sądowej w Budapeszcie. W raporcie po badaniach eksperci jednomyślnie orzekli, że egzekucje na polskich jeńcach wykonano w marcu i kwietniu 1940 roku. W Katyniu ekshumacje prowadziła też powołana pod naciskiem Niemców Komisja Techniczna PCK kierowana przez Kazimierza Skarżyńskiego, sekretarza generalnego. Podczas prac trwających od kwietnia do czerwca identyfikowano ciała ofiar na podstawie znalezionych przy nich dokumentów i przedmiotów oraz sporządzano listy ekshumacyjne. W końcowym raporcie wskazano na Związek Sowiecki jako winny dokonania mordu.
Prawda jednak była długo zakłamywana przez Rosję. Po zajęciu Smoleńska przez Armię Czerwoną jesienią 1943 roku Sowieci zorganizowali specjalną komisję pod przewodnictwem Nikołaja Burdenki. Po przeprowadzeniu sfingowanego dochodzenia stwierdziła ona, że polskich oficerów wymordowali Niemcy między wrześniem a grudniem 1941 roku. – W sprawie katyńskiej Polacy nie uzyskali wsparcia ze strony aliantów zachodnich, którzy w obawie o trwałość sojuszu ze Stalinem woleli zachować milczenie – wyjaśnia historyk. Dopiero w 1951 roku Amerykanie powołali Specjalną Komisję Śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, którą kierował Ray Madden. Orzekła ona, że było to ludobójstwo popełnione przez Rosjan.
ZSRS natomiast przyznał się do winy dopiero w 1990 roku, kiedy sowiecki przywódca Michaił Gorbaczow oświadczył, że była to zbrodnia stalinizmu. W 1992 roku prezydent Rosji Borys Jelcyn przekazał stronie polskiej kopie najważniejszych dokumentów dotyczących sprawy katyńskiej. Rok później w czasie wizyty w Warszawie Jelcyn oficjalnie przeprosił za katyński mord. Mimo to postępowanie w sprawie zbrodni prowadzone w latach dziewięćdziesiątych XX wieku przez rosyjską prokuraturę wojskową zostało zakończone bez żadnych konkluzji. – Rosjanie uznali, że mord nie był ludobójstwem, i nikogo nie postawili przed sądem – mówi dr Drabiński.
Wiosną 1940 roku Sowieci wymordowali prawie 22 tys. Polaków wziętych do niewoli po agresji ZSRS 17 września 1939 roku. Około 15 tys. stanowili oficerowie i policjanci przetrzymywani w obozach NKWD w Starobielsku, Ostaszkowie i Kozielsku. Pozostałe 7 tys. to Polacy osadzeni w więzieniach na terenach Ukrainy i Białorusi włączonych do Związku Sowieckiego. Decyzją Sejmu z 2007 roku 13 kwietnia obchodzony jest jako Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. https://polska-zbrojna.pl/
Wersja elektroniczna gazety
