W dziejach historii państwa polskiego na ziemi lututowskiej wybudowano 6 budynków kultu religijnego. Kolejno cztery kościoły katolickie w Lututowie w latach (1406 -1917) w tym ostatni stojący do dzisiaj – murowany w stylu romańsko – mauretańskim
– Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Po prawej stronie ulicy Wieruszowska, idąc od rynku stoi Bożnica – miejsce kultu dla wyznania żydowskiego.
Budynek stoi do dnia dzisiejszego. Pełnił różne funkcje w okresie po 1945 roku, z wyjątkiem kultu religijnego. Natomiast przy ulicy Piaski w Lututowie, dawniej miejscowość Piaski po lewej stronie jadąc w kierunku Augustynowa, za mostem wybudowany był budynek piętrowy kształtu prostokątnego z dachem dwuspadowym – pełniący funkcję kościoła ewangelickiego. Na parterze budynku znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Ten budynek niestety nie przetrwał. Poszczególne wspólnoty religijne posiadały wyznaczone miejsca pochówku zmarłych – cmentarze. Dwa cmentarze katolickie. Jeden z nich – pierwszy w centrum Lututowa przy kościele, zajmował obszar od starej plebanii, aż do Rynku. Ten cmentarz istniał do drugiej połowy dziewiętnastego wieku. Został zastąpiony drugim cmentarzem tzw. „polowym” na wzniesieniu przy drodze w kierunku Łęki Duże.
Miejsce pochówku zmarłych do dziś. Dwa cmentarze żydowskie. Pierwszy przy ulicy – obecnie Wieruszowska – zlokalizowany bezpośrednio przy Bożnicy (synagodze) – żydowskim domu modlitwy. Drugi na terenie miejscowości Młynek przed lasem pichelskim po lewej stronie jadąc w kierunku Walichnów.
Żaden z nich nie przetrwał. Piąty z cmentarzy – ewangelicki ( a raczej jego fragment) znajduje się przy drodze w kierunku Wielunia za Kolonią Dobrosław po lewej stronie– na zakręcie – przy rozdrożu w kierunku wsi Bielany.
Teren znacznego wzniesienia ponad poziom otaczających dróg.
Dzisiaj miejsce porośnięte drzewami i krzewami akacji.
Wokoło widoczne są liczne mogiły porośnięte trawą.
Wokoło widoczne są liczne mogiły porośnięte trawą.
Na niektórych zachowały się jeszcze krzyże lub jego fragmenty oszczędzone upływie czasu, tak jak i fragment tego cmentarza. Niektóre posiadają nagrobki betonowe o znacznym stopniu zniszczenia. Daty śmierci – zmarłych pochowanych na cmentarzu – zachowane na nagrobkach pochodzą z okresu dziewiętnastego i początku ubiegłego stulecia.
Jeden z nich to miejscem pochówku dr. med. Kazimierza Jerzego Wieruckiego, odznaczonego Krzyżem Komandorskim w Genewie.
Miejsce wydzielone słupkami betonowymi. Jeszcze czas jakiś temu połączonych kutym łańcuchem tworzącym formę ogrodzenia terenu – kwatery – miejsca pochówku przeznaczonego dla dwóch osób. Jedno puste do dziś. Przeznaczone było dla żony. Od mieszkańca Kolonii Dobrosław dowiaduje się, że doktor współpracował z Marią Skłodowską-Curie przed wyjazdem Marii Skłodowskiej‐Curie z Polski.
Cmentarz niegdyś z wejściem głównym od strony drogi powiatowej relacji Lututów–Wieluń.
Po bramie głównej – wejściu na cmentarz pozostał jej fragment – słupek betonowy – przewrócony element o przekroju kwadratowym jego trzonu .
Ogólnie – smutny widok miejsca pochówku zmarłych – spowodowany nie tylko upływem czasu.
Nie jest wykluczone – lecz mało prawdopodobne, że w opisywanym okresie znajdowały się jeszcze inne kościoły (z wyjątkiem kaplic lub salek), a także cmentarze na tym terenie. Ja – do tego nie dotarłem.
Marek Zgadzaj
Dokumenty źródłowe:
1. Archiwum Parafii pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła
2. Wspomnienia mieszkańców w tym Pana Józefa Bartoszka
3. Fotografia-autor
Wersja elektroniczna gazety
