Rozległy las, pola i łąki. Droga kręta, piaszczysta, niezmienna do do dziś – dukt grabowski. Teren na zachodnim skraju gminy Lututów – nazywany Koziołek. Pogranicze z gminą Galewice.
Przez mieszkańców wspominany również pod nazwą „Olszynka”. Miejsce krwawej , nierównej walki – a raczej mordu Powstańców Styczniowych przez kozaków i Moskali w dniu 15 czerwca 1863 roku.
Dzisiaj miejsce wspomnień i pamięci poświęconej bohaterom tamtych lat. Teren największej i najbardziej krwawej bitwy na terenie gminy Lututów, w dziejach historii Państwa Polskiego.
Pokryte licznymi krzyżami, kapliczkami nadrzewnymi i trwale oznaczonymi miejscami – wyrazem tej pamięci.
Na poboczu wspomnianego duktu na przedłużeniu ul. Ogrodowej stoi samotna, stara sosna.
Przy niej obelisk – poświęcony pamięci bohaterom tamtych lat. Osoba stojąca przy sośnie widzi panoramę miejsca bitwy i jej otoczenie – las – miejsce pochówku Powstańców. W ciszy i spokoju dostrzega z tego miejsca ruch gałęzi drzew pobliskiego lasu, poruszanych lekkim powiewem wiatru – źródło delikatnego szumu – niczym głos bólu, łez i niesamowitego cierpienie, tych którzy oddali życie za odzyskanie wolnej, niepodległej Ojczyzny. I ta sosna krępa, dostojna, stara – być może żywotem swym sięgająca tamtych lata. O silnych rozległych korzeniach zatopionych w piaszczyste pobocze drogi, niczym szpony orła podkreślające siłę i własność tej Ziemi, obszar terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Siła Powstańców przetrwała do dziś. A pamięć o nich powoduje potrzebę ich odnalezienia. Dzięki zaangażowaniu mieszkańców ulicy Piaski (dawniej miejscowość Piaski) udało się w dniu 19.08.2021 roku w trakcie wizji lokalnej wskazać potencjalne miejsca pochówku Powstańców. Celem jednoznacznego potwierdzenia miejsc pochówku zostały podjęte działania przy udziale osób z terenu Wielkopolski w tym geologów, mające na celu uruchomienie procedur związanych z pracami geologicznymi na tym terenie.
Marek Zgadzaj
Zdjęcia – autor